گزارش های حسابداری

حسابداری مالی و مشاوره مالیاتی خدماتی بازرگانی صنعتی(قوانین حسابداری مالیاتی)

هزینه های حسابداری

۱۲ بازديد
 

فهرست مطالب

 

یکی از مهم‌ترین مفاهیم در کسب و کار و بالتبع در حسابداری مفهوم هزینه است. هر کسب و کار برای بهبود عملکرد به دنبال کنترل و کاهش هزینه‌ها است. از این رو آشنایی با ماهیت هزینه، شناسایی و تفکیک آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این نوشتار، شما را با ماهیت هزینه در حسابداری، انواع هزینه و نحوه ثبت سند هزینه آشنا می‌کنیم. پیش تر در مورد اهمیت ثبت اسناد در حسابداری مطالبی را ذکر کردیم. امروز با مقاله ثبت حسابداری هزینه ها از سری مقالات آموزش رایگان حسابداری با ما همراه باشید.

هزینه در حسابداری چیست؟

یک واحد اقتصادی در طول فعالیت‌های اقتصادی خود (اعم از صنعت، تجارت، بازرگانی و یا خدمات) برای رسیدن به درآمد باید مخارجی را انجام دهد؛ این مخارج هزینه نامیده می‌شود. ماهیت حساب هزینه، بدهکار و یک حساب موقت است. به عبارت دیگر، مانده حساب هزینه به دوره مالی بعد انتقال پیدا نمی‌کند. در مورد اینکه کلا ماهیت حسابها در حسابداری چیست اینجا بیشتر بخوانید.

منظور از کنترل هزینه چیست؟

همان‌گونه که افزایش درآمد، شرکت را به سود می‌رساند، افزایش بیش از حد هزینه موجب زیان شرکت می‌شود. یکی از مهم‌ترین اهداف هر مجموعه اقتصادی، کسب بیشترین سود در هر دوره مالی است؛ این امر با افزایش درآمد و کاهش یا کنترل هزینه ها امکان پذیر است. شناسایی و طبقه بندی هزینه، از پرداخت هزینه های اضافی جلوگیری می‌کند؛ این مسئله موجب کنترل و ثابت نگه داشتن هزینه های غیرقابل اجتناب می‌شود.

اهمیت کنترل هزینه در حسابداری
کنترل هزینه ها با شناسایی و طبقه بندی آنها امکان پذیر است

طبقه بندی هزینه ها بر اساس نوع فعالیت اقتصادی 

در هر کسب و کار، هزینه‌ها بر اساس نوع فعالیت اقتصادی طبقه بندی می‌شوند؛ به عنوان مثال هزینه‌های یک واحد تولیدی با هزینه‌های یک واحد بازرگانی یا خدماتی تفاوت دارد.

هزینه‌ها از تغییرات در واحدهای اقتصادی نیز تاثیر می‌پذیرند. بر این اساس، هزینه های کلیه مجموعه‌های اقتصادی به دو دسته کلی زیر تقسیم می‌شوند:

♦ هزینه ثابت: هزینه هایی که در یک دوره طولانی تغییر نمی‌کنند؛ این هزینه‌ها ارتباطی با مقدار تولید یا عرضه محصولات (کالا و خدمات) ندارد. مانند هزینه اجاره محل کار

♦ هزینه متغیر: هزینه هایی که به میزان تولید یا عرضه محصولات (کالا و خدمات) وابسته است؛ کاهش یا افزایش میزان تولید یا عرضه کالا و خدمات بر کاهش یا افزایش این هزینه ها موثر است. به عنوان مثال یک کارگاه تولیدی در یک هفته ساعت کاری خود را از 8 ساعت به 12 ساعت تغییر داده است؛ اضافه کاری کارگران جزء هزینه‌های متغیر مجموعه محسوب می‌شود.

هزینه‌های ثابت و متغیر خود به دسته‌های جزئی‌تر زیر تقسیم بندی می‌شوند:

  • طبقه بندی عمومی هزینه ها برای کلیه واحدهای اقتصادی
  • طبقه بندی هزینه ها در واحدهای تولیدی

پیشنهاد میشود بخوانید: حسابداری مقایسه اجاره دارایی در مقابل خرید چگونه است؟

طبقه بندی هزینه ها در واحدهای اقتصادی 

این طبقه بندی تقریبا برای تمامی واحدهای اقتصادی کاربرد دارد. معمولا سرفصل های زیر در نظر گرفته میشود:

  1. هزینه های عمومی و اداری
  2. هزینه های توزیع و فروش
  3. هزینه های مالی
  4. هزینه استهلاک
  5. هزینه های حقوق و دستمزد

1- هزینه های عمومی و اداری

هزینه هایی که به صورت دوره‌ای و ثابت پرداخت می‌شوند؛ معمولا مبلغ این هزینه ها ثابت است و بر مبلغ فروش به صورت مستقیم موثر نیست و به عنوان مخارج کلی شرکت به حساب می‌آیند.

نمونه هزینه عمومی و اداری

  • هزینه قبوض آب و..
  • هزینه پست و …
  • هزینه تاکسی و…
  • هزینه تنقلات و چایی و پذیرایی
  • هزینه ملزومات مصرفی

2- هزینه توزیع و فروش در حسابداری

هزینه هایی که مستقیما بر فروش محصولات تاثیر دارند؛ به عبارت دیگر، هرچه مبلغ این هزینه ها بیشتر باشد مبلغ فروش نیز بیشتر می‌شود.

نمونه هزینه توزیع و فروش

  • حمل و نقل
  • انبار داری
  • بازاریابی
  • بسته بندی
  • تبلیغات

3- هزینه های مالی در حسابداری

طبق استاندارد حسابداری شماره 13، مخارج‌ تأمین‌ مالی‌ شامل‌ موارد زیر است:

الف) سود تضمین‌ شده‌، کارمزد و جرایم‌ دیرکرد تسهیلات‌ مالی‌ کوتاه‌مدت‌ و بلندمدت‌

ب) مخارج‌ جنبی‌ تسهیلات‌ مالی‌ دریافتی‌ از قبیل‌ حق‌ ثبت‌ و حق‌ تمبـر اسنـاد تضمینی‌ واگذاری‌ در رابطه‌ با قراردادهای‌ مربوط

ج) مخارج‌ تأمین‌ مالی‌ مربوط‌ به‌ قراردادهای‌ اجاره‌ به‌ شرط‌ تملیک و خرید اقساطی‌ که‌ براساس‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌ شناسایی‌ می‌شود.

شاید آشنایی با سیستم های هزینه در حسابداری صنعتی برای‌تان جالب باشد. برای خواندن این مطلب روی لینک کلیک کنید.

4- هزینه استهلاک در حسابداری

هزینه استهلاک در حقیقت تقسیم ارزش یک دارایی بر مدت زمان کارکرد آن (بر حسب زمان یا میزان تولید) است. هزینه استهلاک یک هزینه نامشهود است. واحدهای اقتصادی معمولا مبلغی به عنوان ذخیره استهلاک در نظر می‌گیرند تا در صورت بروز مشکل، عملکرد مجموعه متوقف نشود.

نمونه هزینه استهلاک اموال

  • استهلاک ساختمان
  • استهلاک ابزارآلات
  • استهلاک وسایل نقلیه
  • استهلاک اسباب و اثاثیه
هزینه استهلاک در حسابداری
هزینه استهلاک از تقسیم ارزش یک دارایی بر مدت زمان کارکرد آن به دست می‌آید

5- هزینه حقوق و دستمزد در حسابداری

هزینه هایی که بر اساس قوانین برای جبران کارکرد کارکنان یک مجموعه آنها پرداخت می‌شود. ملاک پرداخت حقوق و دستمزد قراردادی است که در ابتدای سال بین کارفرما و کارمند منعقد می‌شود.

آموزش حسابداری حقوق و دستمزد کلیه ابهامات شما را در زمینه تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد برطرف می‌کند. همچنین اطلاعات خوبی در زمان حضور در انواع هیئت‌های اداره کار در اختیار شما قرار می‌دهد.

سایر هزینه ها

هزینه های غیرقابل پیش بینی و ناگهانی در محل فعالیت اقتصادی. مانند خرابی بالابر.

  نکته

گاهی یک هزینه هم جز ثابت و هم جز متغیر دارد؛ از این رو نمی‌توان آن را در یکی از دسته‌های ثابت یا متغیر قرار داد. مانند هزینه حقوق و دستمزد؛ بخش حقوق پایه و مزایایی مانند بن و حق مسکن در آن به صورت ثابت است در صورتی که بخش فوق‌العاده‌های شغلی بر اساس کارکرد فرد و به صورت متغیر تعیین می‌شود.

 طبقه بندی هزینه در واحدهای تولیدی 

در واحدهای تولیدی علاوه بر هزینه های فوق، هزینه های دیگری نیز بر فرآیند تولید کالا موثر است. برخی از این هزینه ها عبارتند از:

هزینه مواد مستقیم

هزینه مواد اولیه مورد نیاز برای تولید محصول، هزینه مواد مستقیم نامیده می‌شود. مانند ورقه آهن در تولید خودرو

هزینه کار مستقیم

هزینه حقوق و دستمزد افرادی است که به صورت مستقیم در تولید محصول ایفای نقش می‌کنند.

هزینه های سربار ساخت (هزینه غیرمستقیم)

هزینه هایی که به صورت مستقیم در تولید محصول نقش ندارند؛ اما عدم وجود آنها از ادامه کار پیشگیری می‌کند. مانند برق مصرف شده در کارگاه تولیدی. به عبارت دیگر، کلیه هزینه های ساخت به جز کار مستقیم و مواد مستقیم، زیرمجموعه هزینه سربار ساخت است. برای آشنایی با هزینه سربار و نحوه جذب آن، مطلب محاسبه نرخ جذب سربار را ببینید.

یکی از موارد مهم در حسابداری صنعتی و تولیدی تهیه کاربرگ BOM در حسابداری صنعتی است؛ برای آشنایی با مفهوم درخت محصول و فرم BOM، این مطلب را از دست ندهید.

هزینه های سربار ساخت
هزینه‌هایی که به صورت مستقیم بر تولید نقشی ندارند و به صورت غیرمستقیم موثرند

نحوه ثبت سند هزینه در حسابداری چگونه است؟

ثبت سند هزینه در دو مرحله انجام می‌شود:

مرحله اول: ثبت سند شناسایی هزینه

مرحله دوم: ثبت سند پرداخت هزینه

هر هزینه قبل از ثبت سند پرداخت باید در دفاتر مجموعه شناسایی شود؛ حتی اگر بخشی از آن پرداخت شده و بخشی باقی مانده باشد. شناسایی هزینه یعنی مشخص کنیم هزینه مذکور، کدام حساب‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

پیشنهاد میشود بخوانید: هزینه ثابت، متغیر و نیمه متغیر

مرحله اول: ثبت سند شناسایی هزینه

تاریخ

شـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرح

بدهکار

بستانکار

1400/5/28

هزینه حقوق و دستمزد

***

 
 

حقوق و دستمزد پرداختنی

 

***

 

بابت شناسایی هزینه حقوق و دستمزد

   

مرحله دوم: ثبت سند پرداخت هزینه

تاریخ

شـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرح

بدهکار

بستانکار

1400/5/31

حقوق و دستمزد پرداختنی

***

 
 

بانک

 

***

 

بابت پرداخت هزینه حقوق و دستمزد

   

به مثال‌های زیر توجه نمایید.

مثال اول

 نکته: گاهی برخی هزینه ها هنوز پرداخت نشده‌اند، اما باید شناسایی و ثبت شوند؛ مانند هزینه استهلاک دارایی که به عنوان هزینه استهلاک شناسایی می‌شود و حساب هزینه استهلاک بدهکار و استهلاک انباشته بستانکار می‌شود.

شرکت علوی مبلغ 300,000,000 میلیون ریال هزینه استهلاک برای ماشین آلات تولیدی در تاریخ 1400/5/12 محاسبه نموده است. شناسایی این هزینه با ثبت سند حسابداری زیر انجام می‌شود:

تاریخ شـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرح بدهکار بستانکار
1400/5/12 هزینه استهلاک 300,000,000  
 

استهلاک انباشته

  300,000,000
  بابت شناسایی هزینه استهلاک ماشین‌آلات    

مثال دوم

 نکته: گاهی بخشی از وجه هزینه پرداخت شده است، اما قسمتی هنوز باقی مانده است. هر دو بخش باید در دفاتر ثبت شود.

شرکت فرداد مبلغ 17,000,000 ریال بابت خرید ماشین حساب جدید صورتحساب دریافت کرده است که مبلغ 10,000,000 ریال آن را از طریق کارتخوان پرداخت کرده ولی مابقی هنوز پرداخت نشده است. ثبت سند حسابداری مربوط به هزینه خرید ماشین حساب به صورت زیر است:

تاریخ شــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرح بدهکار بستانکار
  هزینه خرید تجهیزات اداری 17,000,000  
 

بانک

  10,000,000
 

حسابهای پرداختنی

  7,000,000
  بابت هزینه خرید ماشین حساب    

 مثال سوم

 نکته: اگر هزینه قبل از تاریخ ثبت سند، پرداخت شده باشد، نیازی به ثبت سند شناسایی هزینه نخواهد بود.

شرکت شایان در تاریخ 1400/4/24 مبلغ 800,000,000 ریال بابت تعمیر ماشین آلات پرداخت کرده است. سند حسابداری این هزینه در روز بعد به صورت زیر ثبت می‌شود:

تاریخ شـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرح بدهکار بستانکار
1400/4/25 هزینه تعمیر ماشین آلات 800,000,000  
 

بانک

  800,000,000
  بابت هزینه تعمیر ماشین‌آلات    
نمونه ثبت حسابداری هزینه

نحوه ثبت سند حسابداری برگشت هزینه چگونه است؟

گاهی هزینه اضافه‌ای پرداخت شده است و باید این مبلغ برگشت داده شود؛ از آنجا که حساب هزینه ماهیت بدهکار دارد، در این مواقع میتوان در بخش درآمد، یک حساب تحت عنوان “درآمدهای ناشی از برگشت هزینه” ایجاد کرده و این حساب بستانکار شود. اما به دلیل اینکه حساب درآمد مشمول مالیات میشود، بهتر است همان حساب هزینه با مدارک و مستندات لازم بستانکار شود.

مثال: شرکت شکوری مبلغ 15,000,000 ریال بابت خرید وسیله پذیرایی پرداخت کرده است؛ در صورتی که مبلغ این وسایل 10,000,000 ریال بوده است. سند برگشت مابه التفاوت مبلغ به صورت زیر ثبت می‌شود:

تاریخ شــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرح بدهکار بستانکار
  صندوق/بانک 5,000,000  
 

هزینه پذیرایی

  5,000,000
  بابت برگشت هزینه خرید پذیرایی    
نمونه ثبت حسابداری برگشت هزینه

جدول استهلاک دارایی ها

۴۹ بازديد

حسابداری مالی

۱۰ بازديد

حسابداری مالی چیست؟ ضرورت آموزش حسابداری مالی

حسابداری مالی از جمله موضوعات حسابداری است که اطلاعات مالی را ارائه می‌کند. این اطلاعات می‌تواند شامل موضوعات ترازنامه، صورت‌های سود و زیان و گزارش های مختلف به کارکنان شرکت، سهامداران و سازمان‌های دولتی باشد. همچنین از منظری دیگر حسابداری مالی در شرکت‌های مختلف خدماتی، تولیدی و بازرگانی مورد استفاده واقع می‌شود. معمولا گزارشات این چنینی در تصمیم گیر‌ی‌های اقتصادی مورد استفاده هستند و نقش موثری را ایفا می‌کنند.

اگر بخواهیم در مورد تفاوت میان حسابداری و حسابداری مالی در کالج حسابداری صحبت کنیم، باید بگوییم که حسابداری شامل تمامی معاملات و تراکنش‌های مالی است. این بخش کاملا مدیریت شده و سیاست‌های خاصی را برای تعیین هزینه‌ها و تولید گزارش‌های مالی را داراست. اما در مقابل این مفهوم، حسابداری مالی شامل تولید گزارشات مالی به طور خاص است و این موضوع را بررسی می‌کند که آیا گزارشات بر اساس اطلاعات دقیق تهیه شده است و در این بررسی از اصول حسابداری که مورد تایید است پیروی شده است یا خیر؟اگر بخواهیم در مورد هدف اصلی آموزش حسابداری مالی صحبت کنیم، بدون شک باید به آماده سازی گزارش‌های مالی اشاره کنیم.

آموزش حسابداری مالی در کالج حسابدرای

به طور طبیعی این گزارش‌ها اطلاعاتی را در مورد نحوه عملکرد شرکت به سایر اشخاص می‌دهند.این اشخاص می تواند شامل سرمایه گذاران، مدیران و مقامات مالیاتی باشند. چیزی که اساس و شالوده تهیه صورت‌های مالی را تشکیل می‌دهد، اطلاعات معاملات روزمره است. این موضوع در شرکت‌های بازرگانی فعالیت‌هایی نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشین آلات و پرداخت هزینه‌های جاری است. هزینه‌های جاری نیز می‌تواند معادل هزینه‌هایی مثل اجاره، حقوق، بهای آب و برق باشد.

حسابداری مالی یک تخصص است!

مفهوم حسابداری مالی در یک کلام فرایند ثبت دقیق، خلاصه سازی و ارائه گزارش معاملات متعدد در هر کسب و کاری است. بنابراین نقش موثری در نمایش تصویر دقیق وضعیت مالی یک شرکت دارد. این فرایند در ابتدا به جمع آوری اطلاعات مختلف واحدهای گوناگون می پردازد و در گام بعدی آن ها را به شکل گزارشات کاربردی و قابل فهم به سهام داران، سازمان های دولتی و سایر افراد ارائه می کند.این نکته برای همه واضح است که در دنیای امروز آموزش حسابداری و انجام امور مالی، بایستی از قاعده و اصول خاصی پیروی کند. فرقی هم نمی کند که این مجموعه یک شرکت خدماتی کوچک باشد و یا شرکت بازرگانی بسیار بزرگ با تخصص و مهارت‌های بسیار خاص است.همچنین فرقی نمی کند که این شرکت ها فعالیت دائم و یا موقت دارند و یا فعالیت‌های متعددی از قبیل تولیدی، صنعتی، پیمانکاری یا بازرگانی را انجام می‌دهند. امور حسابداری مالی و سایر عملیات مالی باید تحت نظارت کادری مجرب و متبحر انجام شود و همواره آموزش حسابداری مالی در اولویت مدیران مجموعه باشد.

حسابدار مالی چه وظایفی را عهده دار است؟

حسابدار کسی است که امور موضوعات مالی و حسابداری را به شکل همه جانبه بررسی و ثبت و ضبط می نماید. فردی که این مسئولیت را بر عهده می گیرد باید بر دانش حسابداری مسلط بوده و آمادگی این را داشته باشد تا وضعیت اقتصادی شرکت را در هر لحظه ای به مدیران و مقامات بالا توضیح دهد.

معرفی وظایف حسابدار مالی

حسابداران با مشورت های به موقع و آگاهی بخش خود، کمک بسیار شایانی به سازمان‌ها می‌کنند تا تصمیمات منطقی را اتخاذ نمایند. برخی از این وظایف را باهم مرور می کنیم:

تسلط بر تمامی اطلاعات مالی

حسابداری در هر مجموعه ای از وظایف بسیار خطیری است چرا که تمام اطلاعات مالی به همراه تمام جزئیات خرید و فروش ها، سود و زیان ها، مشتریان، سفارشات، حساب‌های معوقه در بخش حسابداری مالی یک شرکت موجود است. تمامی این اطلاعات می تواند برای سودآوری شرکت بسیار راهگشا باشد. با کمک این اطلاعات، نمودارهای عملیاتی شرکت در حالت تعادل و رو به پیشرفت خواهد بود. همچنین مشکلات مالی و حقوقی هر شرکتی، از طریق این اطلاعات قابل بررسی و تشخیص خواهد بود.

پیروی از قوانین مالی کشور

قوانین مالی و حسابداری معمولا دارای تغییرات و فراز و نشیب های بسیار هستند. یک حسابدار توانا باید این قوانین را به خوبی بشناسد و در فعالیت های خود لحاظ کند. همچنین باید با سایر همکاران خود به نحوی در ارتباط باشد تا این اطلاعات در اختیار همگی قرار گیرد و تبادل اطلاعات صورت گیرد.

ارائه چشم انداز فعالیت های سازمان

اطلاعات صحیح مالی هر سازمانی می تواند نشان دهنده چشم انداز فعالیت های آن ها در روزهای پیش رو باشد. به طور قطع داشتن اطلاعات از عملکرد گذشته می تواند چراغ راهی برای آینده هر شرکتی باشد. دسترسی به چنین اطلاعاتی بر عهده واحد حسابداری است و می تواند سیاست های لازم را برای برنامه ریزی در آینده در اختیار مدیران مجموعه قرار دهد.

تهیه و ارائه گزارشات دوره ای

مدیران و مقامات بالای شرکت معمولا تمایل دارند تا از سطح فروش ماهانه، میزان عملکرد پرسنل و هزینه های جاری اطلاعات کاملی داشته باشند. این موضوع بر عهده حسابدار سازمان است تا این اطلاعات را در قالب گزارش های مالی ارائه نماید و در صورت لزوم توضیحاتی را در این ارتباط ارائه نماید. این اطلاعات همچنین به عنوان اسناد معتبر مالی باید در اختیار مأموران مالیاتی و سرمایه گذاران قرار گیرند و از این بابت دارای حساسیت بسیار زیادی است.

تسلط بر نرم افزارهای مالی

امروزه تمامی شرکت ها فعالیت های خود را از طریق نرم افزارهای مالی انجام می دهند. حسابداران معمولا باید بر این نرم افزارها تسلط نسبی داشته باشند و گزارش های مالی ویژه را با جمع آوری، تجزیه و تحلیل و جمع بندی اطلاعات تهیه کنند. همچنین با بک آپ گیری، اطلاعات مالی را تضمین کنند تا موضوعات محرمانه در حوزه شرکت محفوظ بماند.

حسابداری مالی چه کمکی به کسب و کارتان می کند؟

حسابداری مالی بخش بسیار مهمی از سیستم حسابداری است. شرک‌ت‌های متعدد برای داشتن یک برنامه مدون اقتصادی، از اطلاعات مالی خود بهره فراوانی می‌برند. حتی این امر در مشاغل کوچک هم مصداق دارد چرا که اطلاعات دقیق و صحیح مالی می تواند در اثر بخشی معاملات تاثیر بسیار زیادی داشته باشد؛ و بر عکس استفاده از اطلاعات نادرست و با عدم توجه به موضوعات مالی خطرات بسیاری را از جمله ورشکستگی و یا افت میزان فروش یک شرکت را به همراه داشته باشد.همچنین داشتن اطلاعات دقیق و جامع در زمینه حسابداری مالی می‌تواند در روند تصمیمات مالی یک شرکت اثرگذار باشد. معمولا با جمع آوری سوابق هر کسب و کاری می توان به اطلاعات ارزشمندی دست یافت.

حسابداری مالی یک شرکت نیاز به یک حسابدار مالی دقیق و وظیفه شناس دارد

در این زمینه نیازی به بررسی جزء به جزء اطلاعات مالی وجود ندارد و گزارشات خود بیانگر میزان عملکرد مجموعه هستند.در ضمن یکی از مهم‌ترین تأثیرات آن، جلب اعتماد سهامداران یا شرکای جدید تجاری است. در واقع اگر صورت‌های مالی تهیه شده توسط حسابداران مالی نشان دهد که یک شرکت در تجارت خود موفق است و عملکرد آن در آینده امیدوار کننده باشد، راه برای اعتمادسازی و جذب سرمایه هموار خواهد شد و این تزریق سرمایه می‌تواند شرکت را با رشد قابل توجهی رو به رو سازد.

چرا حسابداری مالی و آموزش حسابداری مالی مهم است؟

حسابداری مالی از مهم‌ترین واحدهای حسابرسی در هر مجموعه ای محسوب می‌شود. اگر حسابداری مالی نباشد دسترسی به اطلاعات مختلف سازمان امکان پذیر نخواهد بود. سایر شاخه های حسابداری که آن ها هم در جایگاه خود بسیار تاثیرگذار هستند، می‌توانند خدمات تخصصی تری را به شرکت ها ارائه نمایند. لازم به ذکر است که حسابداری مالی با حسابداری مدیریتی هم ارتباط بسیار نزدیکی دارد چرا که هر دو در تعیین سیاست‌های یک سازمان نقش بسزایی دارند.با توجه به موضوعات بیان شده می توان نتیجه گرفت که آموزش حسابداری مالی باید در هر سازمانی در راس امور قرار گیرد و روند آموزش رایگان حسابداری آن همیشه در جریان باشد. اگر بخواهیم در مورد مباحث آموزش حسابداری مالی صحبت کنیم مواردی مثل آشنایی با حسابداری، اصول و مفروضات حسابداری، شناخت عناصر صورت های مالی، معادله اساسی حسابداری، صورت های مالی اساسی، فرآیند شناخت، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ثبت رویدادهای مالی، اصلاح حساب ها، بستن حساب ها، کاربرگ حسابداری، حسابداری موجودی کالا، روش های ارزیابی موجودی کالا، روش ثبت دائمی موجودی‌ها، نحوه حسابداری و تنظیم صورت های مالی در مؤسسات بازرگانی از مهم ترین مفاهیم آن است.

اهمیت حسابداری و آموزش حسابداری در بازارکار

نقش حسابداری مالی در تهیه صورت مالی

صورت مالی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین اجزا در فرایند حسابداری مالی است. این اظهارات که به صورت سه ماهه و سالانه آماده می‌شوند برای اشخاص خارجی از جمله سرمایه گذاران، مدیران و مقامات مالیاتی در نظر گرفته شده اند. سپس مطابق با اصول عمومی حسابداری ارائه می‌شوند. کاربردهای صورت مالی در یک شرکت شامل موارد زیر است.

  • بیانگر وضعیت مالی شرکت است.
  • بیانگر محل اصلی درآمد شرکت است.
  • بیانگر هزینه های شرکت است.
  • بیانگر باقی مانده درآمد شرکت برای سرمایه گذاری ها و مصارف آینده است.

ممیزین مالیاتی و اداره ی دارایی و سایر ارگان های مربوطه همین صورت مالی را مبنای بررسی قرار می دهند. البته به احتمال زیاد اشتباه یا تخلف در تهیه ی آن عواقب مالی سنگینی برای شرکت ها خواهد داشت. به همین دلیل است که هر شرکت برای پیشگیری از این امر سالانه به صورت قانونی موظف به حسابرسی صورت مالی خود است.در واقع تهیه ی صورت مالی وابسته به ثبت و نگهداری بسیاری از اسناد مالی و حسابداری است. اگر این اسناد به نحو صادقانه تهیه نشود، صورت مالی به دست آمده قابل اعتماد نبوده و می‌تواند توسط ممیزین حسابرسی مردود شود و به تبع آن، سبب مشکلات قانونی و مالی زیادی برای صاحبان مشاغل خواهد شد.

تنخواه درحسابداری

۱۰ بازديد

در سال‌های اخیر پیشرفت روزافزون شرکت‌ها و موسسات منجر به پیچیده‌تر شدن امور حسابداری گردیده تا آن‌جا که این حرفه شامل شاخه‌های متعدد و زیادی شده که هریک توسط متخصصین مربوط به خود اداره می‌گردند. قطعا در امور حسابداری به دفعات زیاد واژه‌های تنخواه ، تنخواه‌ گردان و تنخواه‌ دار به گوشتان خورده باشد اما شاید به طور دقیق با آن آشنایی نداشته باشید. 

تنخواه‌گردان نیز مربوط به یکی از این شاخه‌ها بوده که ارتباط زیادی با قسمت‌های مختلف حسابداری دارد؛ برای آشنایی بیشتر با ما در این مقاله همراه باشید تا به بررسی ماهیت تنخواه و نکات پیرامون آن در علم حسابداری بپردازیم.

 

تنخواه چیست؟

همان‌طور که می‌دانید اکثر پرداخت‌ها و معاملات بزرگ یک شرکت از طریق پرداخت‌های غیرنقدی مانند: چک، اوراق بهادار و روش‌هایی از این قبیل انجام می‌گیرد اما گاهی هزینه‌هایی برای شرکت پیش می‌آید که پرداخت آن‌ها با استفاده از چک و سفته میسر نبوده و لازم است که نقدا پرداخت گردند؛ در این زمان پرداخت‌ها از تنخواه شرکت انجام می‌گیرد.

در تعریفی ساده‌تر، تنخواه مبلغی پول نقد از پیش تعیین شده است که برای انجام امور جزئی و روزانه شرکت در حسابی ثبت شده از حسابداری خود آن شرکت و یا در صندوق شرکت کنار گذاشته می‌شود و در جهت هزینه‌های فوری و جاری چون پرداخت کرایه‌های ناچیز، تسویه کارگران روزمزدی، تهیه ناهار برای پرسنل و از این قبیل مخارج صرف می‌شود. قابل ذکر است که حد و حدود پرداخت از مبلغ تنخواه را واحد حسابداری تعیین می‌نماید اما برای دریافت آن نیاز به انجام روال اداری خاصی نمی‌باشد.

بیشتر بخوانید : بهترین موسسه خدمات حسابداری در تهران چه ویژگی هایی دارد؟

 
 

تنخواه‌گردان فردیست امین، مورداعتماد و پایبند به اصول و قوانین شرکت که وجه تنخواه در اختیار وی قرار داده می‌شود تا در جهت هزینه‌های جزئی شرکت از آن استفاده نماید. از آن‌جایی که صرف تنخواه به صورت مبالغ جزئی و ناچیزی می‌باشد این فرد موظف است تا در پایان سال مالی مقرر شده، کلیه اسناد مربوط به نحوه پرداخت هزینه‌ها، نوع و میزان آن‌ها، حتی در کوچک‌ترین خریدها را به مدیریت شرکت تحویل داده و باقی‌مانده موجودی را به حساب شرکت انتقال دهد؛ بنابراین لازم است در نگهداری مبلغ تنخواه موجود در صندوق شرکت دقت کافی داشته باشد.

از آن‌جایی که تنخواه‌گردانی شغل بسیار مهم و پردردسری محسوب می‌شود لازم است هیئت مدیره در انتخاب فرد مناسب این کار وقت و دقت زیادی به خرج داده و از درستکاری وی اطمینان حاصل نماید چرا که یک تنخواه‌گردان به هیچ وجه نباید از مبلغ تنخواه برای خود یا کارکنانی که به او نزدیک هستند سوءاستفاده کند و لازم است در کار خود عدالت داشته باشد.

 
 
تنخواه‌ گردان
 

تنخواه‌گردانی چه فوایدی دارد؟

 
 

 

 

انواع تنخواه‌گردان کدامند؟

 

انواع تنخواه‌گردان بر اساس دوره مالی که برای انجام این کار انتخاب می‌شوند به دائم- موقت یا کوتاه و بلند مدت تقسیم و بر اساس نوع آن به تنخواه خزانه، تنخواه استان، تنخواه حسابداری و پرداخت تقسیم می‌گردند:

 

تنخواه‌گردان دائم:

همان شکل معمول بوده که مبلغ تنخواه برای دوره مالی مشخصی از ابتدای دوره در اختیار تنخواه‌گردان قرار گرفته و در پایان دوره صورتحساب‌ها به هیئت مدیره و حسابداری تحوی داده می‌شود.

 

تنخواه‌گردان موقت:

گاهی خریدی پیش می‌آید که مبلغ آن‌ زیاد بوده و نمی‌توان با تنخواه دائم آن را پرداخت نمود و نیز به حدی بزرگ نبوده که از سمت حسابداری پرداخت شود. این گونه از خریدها با مبلغ تنخواه موقت انجام می‌گیرند.

 

تنخواه‌گردان خزانه:

مقداری تنخواهی است که در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و وزرات اقتصاد و دارایی می‌تواند در هر سال مالی برای رفع نیاز مالی کشور از آن استفاده نماید.

 

تنخواه‌گردان استان:

مبلغ تنخواهی است در خزانه هر استان که نمایندگان هر استان در هر سال مالی می‌توانند از آن برای رفع هزینه‌های جاری محلی استفاده نمایند.

 

تنخواه‌گردان حسابداری:

این مبلغ تنخواه در اختیار نمایندگان استانی قرار می‌گیرد تا با استفاده از آن هزینه‌ها و تعهدات دوره‌های قبل را پرداخت نمایند.

 
 

نکاتی مهم مربوط به تنخواه‌گردانی

 
  • اگر هزینه‌ای از تنخواه استفاده شود ولی توسط تنخواه‌گردان ثبت نگردیده باشد به عنوان بدهکاری تنخواه‌گردان ثبت شده و از بستانکاری او کم می‌شود.
  • لازم است تنخواه‌گردان حتما دارای دفتر تنخواه‌گردانی بوده و کلیه پرداخت‌ها را با جزئیات در آن ثبت نماید. همچنین گزارش ماهانه را که شامل نام فروشگاه‌هایی که از آن‌ها خرید شده، اطلاعات کامل پرداخت به هر یک از کارکنان، تاریخ دقیق فاکتورها و امضای مدیر امور مالی می‌باشد.
  • فردی که برای پست تنخواه‌گردانی انتخاب می‌شود لازم است حتما حداقل مدرک دیپلم و 2 سال سابقه کار کارپردازی در همان شرکت را دارا و از کارکنان رسمی همان شرکت باشد.
  • سقف مبلغ تنخواه برای تحویل به تنخواه‌گردان بر اساس میزان اعتبار موجود در شرکت و با دستور و نظر مستقیم مدیرعامل شرکت تعیین می‌گردد.
  • تنخواه‌گردان برای جلوگیری از اشتباهات هنگام خرید باید فاکتور مهر شده با نام شرکت را دریافت نموده و فیش یا رسید پرداخت را به آن منگنه نماید. همچنین در پایان هر هفته و هر ماه تعداد خریدها را با رسیدهای خرید تطبیق داده و فاکتورها را به ترتیب تاریخ مرتب کند.

در این مقاله تلاش نمودیم تا تنخواه و کلیه نکات مروبط به آن را بررسی نماییم. اگر نکته یا سوالی در این زمینه برای شما همراهان پیش آمد حتما با ما در میان گذارید. 

مرکز هزینه وطبقه بندی

۹ بازديد

تعریف هزینه‌ها در حسابداری

در تعریف هزینه‌ها می‌توان گفت مجموعه مخارج یک کسب و کار و یا یک منبع تولیدی که در طول یک سال مالی برای کسب درآمد متحمل می‌شود هزینه می‌گویند. شرکت‌ها و مراکز تجاری برای این که به سودآوری بیشتری دست پیدا کنند مجبور هستند برنامه ای برای کنترل و پایین آوردن هزینه‌ها اقدام به کاهش آن کنند. در تعریف دیگر هزینه‌ها و پول‌های خرج شده درای معافیت مالیاتی هستند و درآمد مشمول مالیات را کاهش می‌دهند.

 

مرکز هزینه در حسابداری و انواع هزینه‌ها

در علم حسابداری هزینه‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

  • هزینه‌های عمومی‌و اداری
  • هزینه‌های توزیع و فروش
  • هزینه‌های مالی
  • هزینه‌های استهلاک و فرسودگی اموال
  • هزینه‌های حقوق و دستمزد

 هزینه‌های دیگری خصوصا در روند کسب و کار دیده می‌شوند.

مرکز هزینه در حسابداری و انواع هزینه‌ها
  • هزینه‌های عمومی‌و اداری شامل هزینه انواع قبوض تلفن، آب، برق وغیره، هزینه‌های مربوط به پست و مرسولات پستی، هزینه رفت و آمد، پیک و اسنپ، هزینه روزانه آبدارخانه، هزینه لوازم التحریر و هزینه حقوق و دستمزد کارمندان.
  • هزینه‌های توزیع و فروش شامل حمل و نقل، انبارداری، بازاریابی، بسته بندی و تبلیغات می‌شود.
  • هزینه‌های مالی شامل حسابداری و حسابرسی، سود اقساط بانکی، جرائم مالیاتی و مشاوره‌های مالی
  • هزینه‌های استهلاک اموال که شامل موارد خاصی می‌شود: فرسوده شدن اسباب و اثاثیه، هزینه فرسودگی وسائط نقلیه،  هزینه فرسودگی و استهلاک ابزار آلات و فرسوده و مستهلک شدن ساختمان.
 
 

تعریف مرکز هزینه در حسابداری

مراکز و بنگاههای اقتصادی که در آنها برای تولید کالا یا خدمات هزینه ایجاد می‌شود، مرکز هزینه در حسابداری می‌گویند. در واقع در یک نظام تولیدی هر بخشی که در ایجاد هزینه نقشی داشته باشد یک مرکز هزینه است. برای مثال در یک کارخانه تولیدی در بخش برش صفحات فلزی برای انجام عمل برش هزینه مواد، دستمزد و سربار ایجاد می‌شود که یک هزینه است.

البته لازم به ذکر است که در مراکز تولیدی مراکز هزینه دو دسته هستند. دوایر تولیدی و خدماتی! دایره تولیدی مانند بخش برش فلزات و یا پرس فلزات و یا جوش و مونتاژ و دوایر خدماتی مانند رستوران، آتش نشانی و سایر دوایر مشابه. البته آنچه مسلم است هزینه‌های حقوق، دستمزد و پرسنلی وهزینه‌های وابسته به آن در ارتباط با پرسنل واحد اداری، توزیع، فروش، تولید وغیره با توجه به هدف تولیدی بودن جزو هزینه‌ها محسوب می‌شود. مرکز هزینه در حسابداری می‌تواند منجر به بهبود شرایط شود.

شاید این مقاله نیز برای شما مفید باشد.  اصول بازاریابی تلفنی + 8 تکنیک فروش تلفنی موفق

هدف حسابدار در بخش‌های صنعتی بهینه سازی و کنترل کردن هزینه‌هاست. بنابراین کنترل هزینه‌ها شامل دستمزدها و حقوق در بهینه سازی تولید بسیار موثر است. همچنین کنترل و کاهش بخش‌های هزینه زا که توضیح داده شد.همچنین شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله انواع هزینه ها در حسابداری را مطالعه بفرمایید.

تعریف مرکز هزینه در حسابداری

تسهیم هزینه حقوق ودستمزد به مراکز هزینه در حسابداری به چه معنی است؟

آنچه که واضح است هزینه حقوق و دستمزد و هزینه‌های وابسته به آن در ارتباط با کارکنان و کارمندان قسمت‌های مختلفی مانند بخش اداری، توزیع و فروش ایجاد می‌شود. با توجه به اینکه هدف حسابداری صنعتی کنترل و کاهش هزینه‌ها می‌باشد سهم هر بخش به وسیله تسهیم هزینه حقوق به آن مرکز و واحد ایجاد کننده هزینه مشخص می‌گردد. بنابراین به صورت معمول هزینه‌های تشکیل دهنده با توجه به ماهیت آن به حساب کالای در حال ساخت و واحدهای اداری، تشکیلاتی و خدماتی و توزیع و فروش تسهیم خواهد شد.پیشنهاد می شود برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ” حسابداری صنعتی چیست ” را مطالعه نمایید.

طبقه بندی و تفکیک حساب‌های هزینه

هر نوع پرداختی که یک موسسه یا شرکت و سازمان بابت دریافت خدمات از دیگران انجام می‌دهد هزینه برای آن موسسه، شرکت و یا سازمان می‌باشد. مانند پرداخت قبوض تلفن، آب، برق، گاز وغیره. در هر موسسه یا شرکت و سازمانی انواع مختلفی از هزینه‌ها وجود دارد که معمولا هر قسمت و یا واحد سازمانی که این هزینه‌ها برای آن انجام می‌شود را مرکز هزینه در حسابداری می‌گویند. به همین دلیل یکی از وظایف اصلی حسابداران و مسئول تنخواه گردان این است که مراکز هزینه را در خود موسسه تشخیص دهد و طبقه بندی کند. هزینه‌های مشابه را در یک گروه قرار دهد که به این عمل تفکیک و طبقه بندی حساب‌های هزینه گفته می‌شود.

اصلاحیه و گزارش ها در استاندارد

۹ بازديد

هدف‌ این‌ استاندارد ملزم‌ کردن‌ واحدهای‌ تجاری‌ به‌ انعکاس‌ مشخص‌ و بارز برخی‌ عناصر عملکرد مالی‌ است‌ تا به‌ درک‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ از عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ طی‌ یک‌ دوره‌ کمک‌ کند و مبنایی‌ جهت‌ ارزیابی‌ عملکرد مالی‌ و جریانهای‌ نقدی‌ آتی‌ برای‌ آنها فراهم‌ آورد.

 

فهرست‌ مندرجات‌

 

  شماره‌ بند
مقدمه ۱
تعاریف ۲
اجزای‌ عملکرد مالی‌ ۴  ۳
صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ ۱۴  ۵
صورت‌ سود و زیان‌ ۱۵
اقلام‌ استثنایی‌ ۱۷  ۱۶
عملیات‌ متوقف‌ شده‌ ۲۵  ۱۸
اقلام‌ غیرمترقبه‌ ۳۰  ۲۶
 اثر مالیاتی‌ اقلام‌ غیرمترقبه‌ ۳۰  ۲۹
تغییر در براوردهای‌ حسابداری‌ ۳۶  ۳۱
تعدیلات‌ سنواتی‌ ۴۳  ۳۷
 تغییر در رویه‌ حسابداری‌ ۴۰  ۳۹
 اصلاح‌ اشتباه‌ ۴۳  ۴۱
تغییرات‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ ۴۶  ۴۴
تاریخ‌ اجرا ۴۷
مطابقت‌ با استانداردهای‌ بین‌المللی‌ حسابداری‌ ۴۸
پیوست‌ :  نمونه‌ای‌ از اجزای‌ عملکرد مالی‌  

 

این‌ استاندارد باید با توجه‌ به‌ ” مقدمه‌ای‌ بر استانداردهای‌ حسابداری“مطالعه‌ و بکارگرفته‌ شود.

مقدمـه‌

۱ .    هدف‌ این‌ استاندارد ملزم‌ کردن‌ واحدهای‌ تجاری‌ به‌ انعکاس‌ مشخص‌ و بارز برخی‌ عناصر عملکرد مالی‌ است‌ تا به‌ درک‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ از عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ طی‌ یک‌ دوره‌ کمک‌ کند و مبنایی‌ جهت‌ ارزیابی‌ عملکرد مالی‌ و جریانهای‌ نقدی‌ آتی‌ برای‌ آنها فراهم‌ آورد.

تعاریف

۲   .      اصطلاحات‌ ذیل‌ در این‌ استاندارد با معانی‌ مشخص‌ زیر بکار رفته‌ است‌:

فعالیتهای‌ عادی‌: فعالیتهای‌ معمول‌، تکرار شونده‌ یا منظم‌ واحد تجاری‌ (فعالیتهای‌ تجاری‌) و همچنین‌ فعالیتهای‌ مرتبطی‌ است‌ که‌ به‌ تبعیت‌ و در جهت‌ پیشبرد فعالیتهای‌ فوق‌ یا درنتیجه‌ آنها توسط‌ واحد تجاری‌ انجام‌ می‌شود. چنانچه‌ وقوع‌ برخی‌ رویدادها، صرف‌ نظر از ماهیت غیر معمول‌ یا تناوب‌ آن‌،  در محیط‌ حاکم‌ بر عملیات‌ واحد تجاری‌ (اعم از اقتصادی، مقرراتی‌، جغرافیایی‌ و غیره‌) مورد انتظار باشد،  آثار آنها بر عملیات‌ واحد تجاری‌ در زمره‌ فعالیتهای‌ عادی‌ تلقی‌ می‌شود.

 

اقلام‌ استثنایی‌: اقلامی‌ با اهمیت‌ است‌ که‌ منشأ  آن‌ رویدادها یا معاملاتی‌ می‌باشد که‌ در چارچوب‌ فعالیتهای‌ عادی‌ شرکت‌ واقع‌  می‌گردد و به منظور ارائـه‌ تصویری‌ مطلوب‌،   افشای‌ جداگانه‌ آنها، منفرداً یا در صورت‌ تشابه‌ نوع‌، در مجموع‌، به لحاظ‌ استثنایی‌ بودن‌ ماهیت‌ یا وقوع‌ ضرورت‌ می‌یابد.

اقلام‌ غیر مترقبه‌: اقلامی‌ با اهمیت‌ و بسیار غیر معمول‌ است‌ که‌ منشأ آن‌ رویدادهایی‌ خارج‌ از فعالیتهای‌ عادی‌ شرکت‌ می‌باشد و انتظار نمی‌رود به طور مکرر یا منظم‌ واقع‌ شود.

 

تعدیلات‌ سنواتی‌: تعدیلاتی‌ با اهمیت‌ است‌ که‌ به‌ سنوات‌ قبل‌ مربوط‌ می‌شود و از تغییر در رویه‌ حسابداری‌ یا اصلاح‌ اشتباه‌ ناشی‌ می‌گردد. تعدیلات‌ سنواتی‌، اصلاحات‌ تکرار شونده‌ معمول‌ و تعدیل‌ براوردهای‌ انجام‌ شده‌ در سنوات‌ قبل‌ را شامل‌ نمی‌شود.

 

 

یک بخش از واحد تجاری‌: جزئی‌ از عملیات‌ واحد تجاری‌ یا گروه‌ که‌ اهمیت‌ نسبی‌ دارد و به طور جداگانه‌ قابل‌ شناسایی‌ است‌ و فعالیتها،  داراییها و نتایج‌ مربوط‌ به‌ آن‌ را بتوان‌ به‌ وضوح‌ از بقیه‌ فعالیتهای‌ واحد تجاری‌ تمیز داد. یک‌ بخش‌ از واحد تجاری‌ معمولاً خطوط‌ تولید یا بازارهای‌ جداگانه‌ خاص‌ خود را دارد و ممکن‌ است‌ یک‌ قسمت‌ تجاری‌ یا جغرافیایی‌ (به‌ شرح‌ مندرج‌ در استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ۲۵  باعنوان‌ ” گزارشگری‌ برحسب‌ قسمتهای‌ مختلف“ )  یا کوچکتر از آن‌ باشد.

اجزای‌ عملکرد مالی‌

۳   .      کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ باید در صورت‌ سود و زیان‌ یا صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ منعکس‌ شود. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی‌ درصورت‌ سود و زیان‌ دوره‌ انعکاس‌ نمی‌یابد که‌ به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مستقیماً به‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌شود.

۴  .   بخشهای‌ متعدد فعالیتهای‌ واحد تجاری‌ دارای‌ ویژگیهای‌ بارزی‌ است‌ که‌ از نظر ثبات‌، مخاطره‌ و قابلیت‌ پیش‌بینی‌ باهم‌ متفاوت‌ است‌ و این‌ امر افشای‌ جداگانه‌ اجزای‌ تشکیل‌دهنده‌ عملکرد مالی‌ را در صورت‌ سود و زیان‌ و صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ ایجاب‌ می‌کند. افشای‌ جداگانه‌ این‌ اجزا با هدف‌ تسهیل‌ درک‌ عملکرد مالی‌ یک‌ دوره‌ و کمک‌ به‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ به‌منظور تصمیم‌گیری‌ در مورد میزان‌ اتکا به‌ نتایج‌ دوره‌های‌ قبل‌ جهت‌ ارزیابی‌ نتایج‌ بالقوه‌ دوره‌های‌ آتی‌ صورت‌ می‌گیرد. بنابراین‌ افشای‌ جداگانه‌ اجزای‌ مذکور، صرف‌نظر از ماهیت در صورتی‌ ضرورت‌ دارد که‌ برای‌ ارزیابی‌ بعضی‌ از جنبه‌های‌ عملکرد مالی‌ حائز اهمیت‌ باشد.

صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌

۵  .       صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ به عنوان‌ یک‌ صورت‌ مالی‌ اساسی‌، باید کل‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ دوره‌ را که‌ قابل‌ انتساب‌ به‌صاحبان‌ سرمایه‌ است‌، به‌ تفکیک‌ اجزای‌ تشکیل‌دهنده‌ آنها نشان‌ دهد.

۶ .    هدف‌ از تهیه‌ صورت‌ سود و زیان‌ و صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌، ارائه‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ یک‌ دوره‌ مالی‌ می‌باشد. تمرکز اصلی‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌ بردرآمدها و هزینه‌های‌ عملیاتی‌ است‌. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ نمی‌شود که‌ به طور مشخص‌ به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مستقیماً به حساب‌حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور شود. از آنجایی‌ که‌ جهت‌ تصمیم‌گیری‌ اقتصادی‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌، آگاهی‌ از کلیه‌ جنبه‌های‌ عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ طی‌ دوره‌ ضرورت‌ دارد، لازم‌ است‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ آن‌ دوره‌ مورد ملاحظه‌ قرار گیرد. بدین‌لحاظ‌ همان‌گونه‌ که‌ در مفاهیم‌ نظری‌ گزارشگری‌ مالی مقرر شده‌، تهیه‌ و ارائـه‌ یک‌ صورت‌ مالی‌ اساسی‌ جدید با عنوان‌ ” صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌“ لازم‌ است‌ تا میزان‌ افزایش‌ یا کاهش‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ از بابت‌ درآمدها و هزینه‌های‌ مختلف‌ دوره‌ نشان‌ داده‌ شود.

۷ .    صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ به‌ طرق‌ زیر به‌ اهداف‌ گزارشگری‌ مالی‌ کمک‌ می‌کند:

الف ‌. ترکیب‌ اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ جنبه‌ عملیاتی‌ عملکرد و موارد مرتبط‌ با آن‌ با سایر جنبه‌های‌ عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌.

ب‌ .  ارائه‌ اطلاعاتی‌ که‌ همراه‌ با اطلاعات‌ مندرج‌ در سایر صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌، برای‌ ارزیابی‌ بازده‌ سرمایه‌گذاری‌ در یک‌ واحد تجاری‌ مفید واقع‌ شود.

 

 

۸  .     صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ باید موارد زیر را به‌ ترتیب‌ نشان‌ دهد:

الف‌ .   سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ طبق‌ صورت‌ سود و زیان‌.

ب‌  .   سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ به‌ تفکیک‌.

ج ‌   .   تعدیلات‌ سنواتی‌.

 

۹ .    از آنجا که‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ دربرگیرنده‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، اعم از تحقق‌ یافته‌ و تحقق‌ نیافته‌ است‌، سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ مالی‌ به عنوان‌ اولین‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد. این‌ بدان‌ معنی‌ است‌ که‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌، یکی‌ از اقلام‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ را به‌ تفصیل‌ نشان‌ می‌دهد و سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، به‌طور جداگانه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد.

۱۰ .   سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ شامل‌ موارد زیر است‌:

الف ‌.  درآمدها و هزینه‌های‌ تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تغییرات‌ ارزش‌ داراییها و بدهیهایی‌ که‌ اساساً به منظور قادر ساختن‌ واحد تجاری‌ به‌ انجام‌ عملیات‌ به نحو مستمر نگهداری‌ می‌شـود و به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌ مستقیماً به‌ حقـوق‌ صاحبـان‌ سرمایـه‌ منظـور می‌شود (از قبیل‌ درآمدهـا و هزینه‌های‌ ناشی از تجـدیـد ارزیابی‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود).

ب‌ . درآمدها و هزینه‌هایی‌ که‌ طبق‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ به‌ استناد قوانین‌ آمره‌ مستقیماً در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌شود (از قبیل‌ مابه‌التفاوتهای‌ حاصل از تسعیر داراییها و بدهیهای‌ ارزی‌ موضوع‌ ماده‌ ۱۳۶ قانون‌ محاسبات‌ عمومی‌).

 

۱۱ .   موارد مندرج‌ در ردیفهای‌ الف‌ و ب‌ بند ۸ ، سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ را تشکیل‌ می‌دهد. تعدیلات‌ سنواتی‌ (مشتمل‌بر آثار انباشته‌ تغییر در رویه‌های‌ حسابداری‌ و اصلاح‌ اشتباه‌) حسب‌ مورد از سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ کسر یا به‌ آن‌ اضافه‌ می‌شود تا سود یا زیان‌ جامع‌ شناسایی‌ شده‌ در فاصله‌ تاریخ‌ صورتهای‌ مالی‌ دوره‌ قبل‌ و پایان‌ دوره‌ مالی‌ جاری‌ به‌دست‌ آید.

۱۲ .   نظر به‌ اینکه‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ دربرگیرنده‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ دوره‌ ازجمله‌ درآمدها و هزینه‌های‌ تحقق‌ نیافته‌ است‌، تحقق‌ بعدی‌ اقلام‌ اخیرالذکر منجر به‌ گزارش‌ مجدد آنها در صورت‌ سود و زیان‌ نمی‌شود. در نتیجه‌، هرگاه‌ تغییری‌ در ارزش‌ یک‌ دارایی‌ ایجاد شود یا آن‌ دارایی‌ به‌ فروش‌ رسد، سود یا زیان‌ گزارش‌ شده‌ معادل‌ تفاوت‌ ارزش‌ جدید یا عواید فروش‌ دارایی‌ و آخرین‌ مبلغ‌ دفتری‌ آن‌ است‌. برای‌ مثال‌ درآمد تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تجدید ارزیابی‌ یک‌ دارایی‌ ثابت‌ مشهود درصورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ دوره‌ تجدید ارزیابی‌ انعکاس‌ می‌یابد. تحقق‌ تمام‌ یا بخشی‌ از درآمد مزبور به‌ هنگام‌ فروش‌ دارایی‌ در دوره‌های‌ بعدی‌، درآمد آن‌ دوره‌ محسوب‌ نمی‌شود بلکه‌ مبین‌ درآمدی‌ است‌ که‌ قبلاً تا زمان‌ تجدید ارزیابی‌ شناسایی‌ شده‌ است‌.

۱۳  .     هرگاه‌ اجزای‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ محدود به‌ سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ و تعدیلات‌ سنواتی‌ باشد، ارائـه‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ ضرورتی‌ ندارد. در چنین‌ حالتی‌ باید در یادداشتی‌ ذیل‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌، عدم‌ لزوم‌ ارائـه‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ افشا شود.

۱۴ .   در موارد مذکور سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ مندرج‌ در صورت‌ سود و زیان‌ و نیز تعدیلات‌ سنواتی‌ مندرج‌ در گردش‌ حساب‌ سود (زیان‌) انباشته‌ توأماً اطلاعات‌ کافی‌ در مورد کل‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ دوره‌ ارائه‌ می‌دهد. در چنین‌ حالتی‌ ارائـه‌ یادداشتی‌ ذیل‌ صورت‌ سود و زیان‌ به‌ شرح‌ زیر کفایت‌ می‌کند : ” از آنجا که‌ اجزای‌ سود و زیان‌ جامع‌ محدود به‌ سود (زیان‌) دوره‌ و تعدیلات‌ سنواتی‌ است‌، صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ ارائه‌ نشده‌ است‌“.

صورت‌ سود و زیان‌

۱۵ .   برای‌ اینکه‌ اطلاعات‌ ارائه‌ شده‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جهت‌ تصمیم‌گیریهای‌ اقتصادی‌ مفید واقع‌ شود، باید اجزای‌ صورت‌ سود و زیان‌ طبق‌ بند ۵۸  استاندارد حسابداری‌ شمـاره‌ ۱
با عنوان
 نحوه‌ ارائه‌ صورتهای‌ مالی‌ نشان‌ داده‌ شود. ارائه‌ جداگانه‌ اقلام‌ استثنایی‌ و نتایج‌ مربوط‌ به‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ نیز ازجمله‌ مواردی‌ است‌ که‌ برمفیدبودن‌ اطلاعات‌ ارائه‌ شده‌ می‌افزاید.

اقلام‌ استثنایی‌

۱۶ .      اقلام‌ استثنایی‌ باید در محاسبه‌ سود یا زیان‌ فعالیتهای‌ عادی‌ منظور شود . مبلغ‌ هر قلم‌ استثنایی‌ (منفرداً  یا در صورت‌ تشابه‌ نوع‌، در مجموع‌) باید به طور جداگانه‌ و ترجیحاً در متن‌ صورت‌ سود و زیان‌ تحت‌ سرفصل‌ درآمد یا هزینه‌ مربوط‌ منعکس‌ گردد . اعم از اینکه‌ انعکاس‌ این‌ اقلام‌ در متن‌ صورت‌ سود و زیان‌ یا در یادداشتهای‌ توضیحی‌ صورت‌ گیرد، این‌ اقلام‌ باید به‌عنوان‌ اقلام‌ استثنایی‌ قابل‌ تشخیص‌ باشد و این‌گونه‌ تصریح‌ گردد . شرح‌ مناسبی‌ در مورد هر یک از اقلام‌ استثنایی‌ جهت‌ درک‌ ماهیت‌ این‌ اقلام‌ ضروری‌ است‌.

۱۷ .   نمونه‌ اقلامی‌ که‌ ممکن‌ است‌ درصورت‌ با اهمیت‌ بودن‌، استثنایی‌ تلقی‌ شود عبارت‌ است‌ از:

الف‌.  زیانهای‌ ناشی از بلایای‌ طبیعی‌ در مناطقی‌ که‌ وقوع‌ آنها به‌طور متناوب‌ انتظار می‌رود،

ب .  هزینه‌های‌ اخراج‌ دسته‌ جمعی‌ کارکنان‌ شاغل‌ در بخشهای‌ فعال‌ واحد تجاری‌،

ج‌‌  .  هزینه‌های‌ تجدید سازمان‌،

د   .  به‌ هزینه‌ بردن‌ داراییهای‌ نامشهود خارج‌ از فرایند استهلاک‌،

ﻫ   .  زیان‌ انتقال‌ صنایع‌ مزاحم‌ به‌ خارج‌ از محدوده‌ شهرها، طبق‌ مقررات‌ جاری‌،

و   .  کمکهای‌ بلاعوض‌ غیرسرمایه‌ای‌ دریافتی‌ و کمکهای‌ بلاعوض‌ پرداختی‌،

ز   .  سود یا زیان‌ فروش‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود و سرمایه‌گذاریهای‌ بلندمدت‌،

ح  ‌.  سود یا زیان‌ فروش‌ یا توقف‌ عملیات‌ یک‌ بخش‌ از واحد تجاری‌،

ط  .  هزینه‌های‌ غیرمعمول‌ مربوط‌ به‌ مطالبات‌ مشکوک‌الوصول‌ و کاهش‌ ارزش‌ موجودی‌ مواد و کالا،

ی  ‌.  ذخیره‌های‌ غیرمعمول‌ برای‌ زیانهای‌ ناشی از پیمانهای‌ بلندمدت‌،

ک ‌.  وجوه‌ مازاد ناشی از حل‌ و فصل‌ ادعای‌ خسارت‌ از شرکتهای‌ بیمه‌،

ل  ‌.  هزینه‌های‌ جذب‌ نشده‌ ناشی از عدم‌ دستیابی‌ به‌ ظرفیت‌ معمول‌ (عملی‌) مورد انتظار و ضایعات‌ غیرعادی‌، و

م   ‌.  سود یا زیان‌ ناشی از حل‌ و فصل‌ دعاوی‌ برله‌ یا علیه‌ شرکت‌.

عملیات‌ متوقف‌ شده‌

۱۸  .     در صورت‌ توقف‌ عملیات‌ یک‌ بخش‌ از واحد تجاری‌ لازم‌ است‌ نتایج‌ عملیات‌ بخش‌ متوقف‌ شده‌ ازجمله‌ سود یا زیان‌ حاصل از واگذاری‌ آن‌ بخش‌ به طور جداگانه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ شود. برای‌ این‌ منظور درآمدها و هزینه‌های‌ عملیاتی‌ مربوط‌ به‌ بخش‌ متوقف‌ شده‌ باید در سرفصلهای‌ مربوط‌ و ترجیحاً در متن‌ صورت‌ سود و زیان‌ به طور جداگانه‌ نمایش‌ یابد. همچنین‌ سود یا زیان‌ حاصل از واگذاری‌ بخش‌ متوقف‌ شده‌، پس‌ از تهاتر کلیه‌ ذخایر مربوط‌ به‌ هزینه‌های‌ غیر قابل‌ بازیافت‌ عملیات‌ توقف‌، باید پس‌ از سود (زیان‌) عملیاتی‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ شود.

۱۹ .   گاه‌ ممکن‌ است‌ یک‌ واحد تجاری‌ تصمیم‌ بگیرد بخشی‌ از عملیات‌ خود را که‌ از سایر عملیات‌ تجاری‌ آن‌ متمایز است‌ متوقف‌ کند. در چنین‌ مواردی‌ لازم‌ است‌ برای‌ تعهدات‌ ناشی از این‌ تصمیم‌ (شامل‌ کلیه‌ هزینه‌های‌ مستقیم‌ فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌ و هرگونه‌ زیان‌ عملیاتی‌ تا تاریخ‌ فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌) که‌ از محل‌ سودهای‌ عملیاتی‌ آتی‌ آن‌ بخش‌ یا سود حاصل از واگذاری‌ داراییهای‌ آن‌ جبران‌پذیر نباشد، ذخیره‌ای‌ در حسابها منظور شود. برای‌ تعیین‌ ذخایر یادشده‌، موضوعاتی‌ از قبیل‌ موارد زیر مد نظر قرار می‌گیرد:

الف ‌.  هزینه‌های‌ اخراج‌ دسته‌ جمعی‌ کارکنان‌ (پس‌ از کسر کمکهای‌ دولت‌ از این بابت‌)،

ب .  هزینه‌های‌ مربوط‌ به‌ ادامه‌ همکاری‌ کارکنان‌ اصلی‌ طی‌ دوره‌ کاهش‌ عملیات‌،

ج  ‌.  زیانهای‌ ناشی از فروش‌ داراییها شامل‌ هزینه‌های‌ مستمر پیش‌ بینی‌ شده‌ نظیر اجاره‌، عوارض‌ و غیره‌،

د   .  مطالبات‌ مشکوک‌الوصول‌ و لاوصول‌ ناشی از تصمیم‌ به‌ توقف‌ عملیات‌،

ﻫ   .  هر گونه‌ زیان‌ ناشی از جرایم‌ پیش‌بینی‌شده‌ در قراردادها، و


 

و   .  سایر اقلام‌ درآمد و هزینه‌ ناشی از عملیات‌ تجاری‌ بخش‌ مورد توقف‌ تا زمان‌ فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌.

ایجاد ذخیره‌ متکی‌ بر این‌ واقعیت‌ است‌ که‌ تعهدات‌ در زمانی‌ ایجاد می‌شود که‌ واحد تجاری‌ آشکارا متعهد به‌ فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌ گردد. شواهد این‌ تعهد می‌تواند شامل‌ اعلام‌ رسمی‌ برنامه‌ توقف‌، شروع‌ عملی‌ برنامه‌ توقف‌ یا سایر شرایطی‌ باشد که‌ به طور مؤثر واحد تجاری‌ را ناگزیر به‌ تکمیل‌، فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌ کند. هر قرارداد الزام‌آوری‌ که‌ بعد از پایان‌ سال‌ منعقد می‌شود، ممکن‌ است‌ شواهد اضافی‌ در رابطه با ارزش‌ داراییها و تعهدات‌ در تاریخ‌ ترازنامه‌ فراهم‌ آورد. در مواردی‌ که‌ قصد فروش‌ وجود دارد، لیکن‌ قرارداد الزام‌آور حقوقی‌ منعقد نشده‌ باشد، تعهدی‌ توسط‌ واحد تجاری‌ تقبل‌ نشده‌ است‌ و در نتیجه‌ نباید ذخیره‌ای‌ از بابت‌ هزینه‌های‌ مستقیم‌ مربوط‌ به‌ فروش‌ و نیز زیانهای‌ عملیاتی‌ در نظر گرفته‌ شود.

۲۰ .   فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌ در صورتی‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌، محسوب‌ می‌شود که‌ تأثیر با اهمیتی‌ بر ماهیت‌ و زمینة‌ اصلی‌ عملیات‌ واحد تجاری‌ داشته‌ باشد و معرف‌ کاهش‌ مهمی‌ در امکانات‌ عملیاتی‌ ناشی از خروج‌ از بازاری‌ خاص‌ (اعم از تجاری‌ یا جغرافیایی‌) یا کاهش‌ عمده‌ در میزان‌ فروش‌ در بازارهای‌ در حال‌ تداوم‌ آن‌ باشد. ماهیت‌ و زمینه‌ اصلی‌ عملیات‌ واحد تجاری‌ عبارت‌ از جایگاه‌ محصولات‌ و خدمات‌ آن‌ واحد در بازارهای‌ مربوط‌ (شامل‌ جنبه‌های‌ کیفی‌ و مکانی‌) است‌. برای‌ مثال‌، چنانچه‌ شرکتی‌ که‌ به طور معمول‌ در امر اداره‌ مهمانخانه‌های‌ کوچک‌ فعالیت‌ دارد، اقدام‌ به‌ فروش‌ مهمانخانه‌ها و خرید هتلهای‌ چند ستاره‌ کند، ضمن‌ آنکه‌ همچنان‌ به‌ فعالیت‌ هتل‌داری‌ مشغول‌ است‌، ماهیت‌ و زمینه‌ اصلی‌ عملیات‌ آن‌ تغییر می‌یابد. حالت‌ مشابه‌ آن‌ است‌ که‌ همان‌ شرکت‌ با فروش‌ هتلهای‌ خود در یک‌ کشور خارجی‌ اقدام‌ به‌ خرید هتل‌ در ایران‌ کند. فروش‌ و جایگزینی‌ منظم‌ داراییهای‌ عمده‌ که‌ به عنوان‌ بخشی‌ از عملیات‌ معمول‌ و جهت‌ نگهداشت‌ پرتفوی‌ داراییها انجام‌ می‌شود، نباید به عنوان‌ توقف‌ عملیات‌ تلقی‌ گردد. در مثال‌ بالا، فروش‌ هتل‌ و خرید هتل‌ دیگر در همان‌ بازار و یا مکانهای‌ مشابه‌ کلاً  به عنوان‌ عملیات‌ در حال‌ تداوم‌ طبقه‌بندی‌ می‌شود. همچنین‌ فروش‌ یا خاتمه‌ یک‌ بخش‌ از عملیات‌ واحد تجاری‌ که‌ اساساً به منظور دستیابی‌ به‌ بهسازی‌ تولید یا صرفه‌جویی‌ در هزینه‌ صورت‌ گرفته‌، بخشی‌ از عملیات‌ در حال‌ تداوم‌ آن‌ محسوب‌ می‌گردد.

۲۱ .   فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌ در صورتی‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ محسوب‌ می‌شود که‌، داراییها، بدهیها، نتایج‌ عملیات‌ و فعالیتهای‌ بخش‌ مورد نظر از نظر فیزیکی‌ و عملیاتی‌ و برای‌ مقاصد گزارشگری‌، به روشنی‌ قابل‌ تشخیص‌ باشد. اگر نتایج‌ مالی‌ عملیات‌ فروش‌ رفته‌ یا خاتمه‌ یافته‌ به طور جداگانه‌ از سوابق‌ حسابداری‌ قابل‌ استخراج‌ نباشد یا تا حد با اهمیتی‌ تنها ازطریق‌ تخصیص‌ درآمد یا هزینه‌ قابل‌ استخراج‌ گردد، در آن‌ صورت‌ به‌عنوان‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ طبقه‌بندی‌ نمی‌شود. برای‌ مثال‌ تعطیل‌ یک‌ کارگاه‌ تولیدی‌ که‌ در بازار به طور جداگانه‌ قیمت‌ فروشی‌ برای‌ محصول‌ آن‌ وجود ندارد، به عنوان‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ تلقی‌ نمی‌شود.

۲۲ .   چنانچه‌ عملیات‌ توقف‌ یک‌ بخش‌ از واحد تجاری‌ حداکثر تا سه‌ ماه‌ پس‌ از تاریخ‌ ترازنامه‌ یا تاریخ‌ تصویب‌ صورتهای‌ مالی‌، هر کدام‌ که‌ کمتر باشد، تکمیل‌ گردد، در این‌ صورت‌ عملیات‌ آن‌ بخش‌، در تاریخ‌ ترازنامه‌ به عنوان‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ تلقی‌ و در صورت‌ سود و زیان‌ تحت‌ همین‌ عنوان‌ طبقه‌بندی‌ می‌شود. در صورت‌ عدم‌ احراز شرایط‌ یاد شده‌، عملیات‌ بخش‌ مزبور در صورت‌ سود و زیان‌ سال‌ جاری‌ به عنوان‌ عملیات‌ در حال‌ تداوم‌ منعکس‌ می‌گردد.

۲۳ .   هرگاه‌ با توجه‌ به‌ شرایط‌ مندرج‌ در بند ۲۲، عملیات‌ بخشی‌ که‌ تصمیم‌ به‌ توقف‌ آن‌ اتخاذ شده‌ است‌، در سال‌ جاری‌ به عنوان‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ تلقی‌ نگردد، هزینه‌ ناشی از وضع‌ ذخایر مربوط‌ به عنوان‌ عملیات‌ در حال‌ تداوم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ و در صورت‌ با اهمیت‌ بودن‌ با عنوان‌ ” اقلام‌ استثنایی‌“ طبقه‌بندی‌ شود. در دوره‌ بعد، یعنی‌ زمانی‌ که‌ عملیات‌ مزبور در زمره‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ قرار می‌گیرد، هزینه‌های‌ ذخایر مزبور باید در صورت‌ سود و زیان‌، به‌ تفکیک‌ ” ذخیره‌ زیان‌ عملیاتی‌“ و” ذخیره‌ زیان‌ غیر عملیاتی‌ حاصل از فروش‌ یا خاتمه‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌“، از زیان‌ عملیاتی‌ و زیان‌ غیر عملیاتی‌ بخش‌ متوقف‌ شده‌ کسر شود.

۲۴ .   در صورت‌ توقف‌ عملیات‌ یک‌ بخش‌ از واحد تجاری‌، لازم‌ است‌ نتایج‌ عملیات‌ آن‌ بخش‌، ازجمله‌ سود یا زیان‌ حاصل از واگذاری‌ آن‌ به طور مجزا در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ شود. برای‌ این‌ منظور درآمدها و هزینه‌های‌ عملیات‌ بخش‌ متوقف‌ شده‌ در سرفصل‌ مربوط‌ و ترجیحاً در صورت‌ سود و زیان‌، جداگانه‌ نمایش‌ می‌یابد. همچنین‌ سود یا زیان‌ حاصل از واگذاری‌ بخش‌ متوقف‌ شده‌ پس‌ از تهاتر کلیه‌ ذخایر انتقالی‌ از سال‌ قبل‌ در ارتباط‌ با بخش‌ متوقف‌ شده‌، پس‌ از سود (زیان‌) عملیاتی‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ می‌شود.

۲۵  .    علاوه‌بر موارد فوق‌، افشای‌ موارد زیر در رابطه با توقف‌ عملیات‌ یک‌ بخش‌ واحد تجاری‌ ضروری‌ است‌:

الف‌.    ماهیت‌ و مشخصات‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌،

ب‌ .    تاریخ‌ مؤثر توقف‌ عملیات‌ برای‌ مقاصد حسابداری‌، و

ج   .   نحوه‌ توقف‌ عملیات‌ (فروش‌ یا کنارگذاری‌).

اقلام‌ غیرمترقبه‌

۲۶  .    سود یا زیان‌ غیر مترقبه‌ و مالیات‌ مربوط‌ باید به طور جداگانه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ پس‌ از سود یا زیان‌ ناشی از فعالیتهای‌ عادی‌ نشان‌ داده‌ شود. سهم‌ سهامداران‌ اقلیت‌ از سود یا زیان‌ غیر مترقبه‌ نیز باید زیر صورت‌ سود و زیان‌ تلفیقی‌ افشا شود. ارائـه‌ شرح‌ مناسبی‌ در یادداشتهای‌ توضیحی‌ در مورد هریک‌ از اقلام‌ غیر مترقبه‌ جهت‌ درک‌ ماهیت‌ این‌ اقلام‌ ضروری‌ می‌باشد.

۲۷ .   طبقه‌بندی‌ اقلام‌ به عنوان‌ غیرمترقبه‌ به‌ شرایط‌ خاص‌ هرمورد بستگی‌ دارد. به‌ علت‌ تفاوت‌ در فعالیتهای‌ عادی‌، آنچه‌ برای‌ یک‌ واحد تجاری‌ غیر مترقبه‌ است‌، لزوماً  برای‌ واحد تجاری‌ دیگر غیرمترقبه‌ نیست‌. اقلام‌ غیرمترقبه‌ بسیار نادر است‌، زیرا مربوط‌ به‌ رویدادهایی‌ بسیار غیر معمول‌ می‌باشد که‌ خارج‌ از فعالیتهای‌ عادی‌ واحد تجاری‌ رخ‌ می‌دهد و انتظار نمی‌رود به طور مکرر یا منظم‌ واقع‌ شود. با توجه‌ به‌ ملاحظات‌ فوق‌، سودها یا زیانهای‌ ناشی از مواردی‌ از قبیل‌ بلایای‌ طبیعی‌ (مانند زلزله‌ و سیل‌) و مصادره‌ داراییها را در صورت‌ با اهمیت‌ بودن‌، می‌توان‌ به عنوان‌ مثالهایی‌ از اقلام‌ غیر مترقبه‌ ذکر کرد.

۲۸ .   درآمدها و هزینه‌هایی‌ که‌ منشأ آن‌ رویداد غیرمترقبه‌ واحدی‌ باشد، تشکیل‌ دهنده‌ یک‌ قلم‌ غیرمترقبه‌ واحد است‌ و باید ادغام‌ شود و به عنوان‌ اقلام‌ غیرمترقبه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منظور گردد.

اثر مالیاتی‌ اقلام‌ غیرمترقبه

۲۹ .     اثر مالیاتی‌ اقلام‌ غیر مترقبه‌ باید از طریق‌ مقایسه‌ مالیات‌ سود یا زیان‌ ناشی از فعالیتهای‌ عادی‌ بدون‌ احتساب‌ اقلام‌ غیر مترقبه‌ و مالیات‌ سود یا زیان‌ سال‌ مالی‌ (پس‌ از اقلام‌ غیر مترقبه‌) تعیین‌ گردد. هرگونه‌ اضافه‌ یا کسر مالیات‌ ناشی از مقایسه‌ فوق‌ باید به‌ اقلام‌ غیر مترقبه‌ نسبت‌ داده‌ شود.

۳۰ .   روش‌ یادشده‌ در بند ۲۹ تضمین‌کننده‌ این‌ امر است‌ که‌ در هر سال‌ محاسبه‌ مالیات‌ مربوط‌ به‌ سود یا زیان‌ ناشی از فعالیتهای‌ عادی‌ به‌ وجود یا عدم‌ وجود اقلام‌ غیر مترقبه‌ بستگی‌ نداشته‌ و ارقام‌ حاصل‌شده‌ در هر دو حالت‌ یکسان‌ باشد.

تغییر در براوردهای‌ حسابداری‌

۳۱ .      آثار تغییر در براوردهای‌ حسابداری‌ باید در تعیین‌ سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ای‌ منظور شود که‌ در آن‌، تغییر صورت‌ گرفته‌ است‌. بدیهی‌ است‌ چنانچه‌ تغییر مزبور بر دوره‌های‌ بعدی‌ نیز اثر گذارد، آثار چنین‌ تغییری‌ باید در تعیین‌ سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌های‌ بعدی‌ منظور شود.

۳۲ .   با توجه‌ به‌ ابهامات‌ موجود در محیط‌ اقتصادی‌، انجام‌ براوردهای‌ حسابداری‌ و تجدیدنظر در آنها برای‌ تهیه‌ صورتهای‌ مالی‌ امری‌ اجتناب‌ناپذیر است‌. پیش‌ بینی‌ رویدادهای‌ آتی‌ و براورد اثرات‌ آنها مستلزم‌ اعمال‌ قضاوت‌ و تجدید نظر در این‌ براوردها به‌ هنگام‌ وقوع‌ رویدادهای‌ جدید، حصول‌ تجربه‌ بیشتر یا دستیابی‌ به‌ اطلاعات‌ اضافی‌ است‌. از آنجا که‌ تغییر در براورد، حاصل‌ اطلاعات‌ جدید یا تحولات‌ تازه‌ است‌ نباید با تجدید نظر در ارقام‌ سالهای‌ قبل‌ به‌ آن‌ تأثیر قهقرایی‌ داد. این‌ اقلام‌ باید در صورت‌ سود و زیان‌ سالی‌ که‌ نسبت‌ به‌ آنها شناخت‌ صورت‌ می‌گیرد منعکس‌ و آثار آن‌ در صورت‌ با اهمیت‌ بودن‌ تشریح‌ شود. در عین حال‌، گاه‌ تشخیص‌ بین‌ تغییر در رویه‌ حسابداری‌ و تغییر در براورد حسابداری‌ ممکن‌ است‌ بسیار مشکل‌ باشد. در چنین‌ حالتی‌، تغییر مورد نظر باید به عنوان‌ تغییر در براورد حسابداری‌ تلقی‌ و به‌ گونه‌ مناسبی‌ افشا شود.

۳۳ .   تغییر در براورد حسابداری‌ ممکن‌ است‌ تنها بر دوره‌ جاری‌ تأثیر داشته‌ باشد یا اینکه‌ دوره‌ جاری‌ و دوره‌های‌ آتی‌ را توأماً تحت‌ تأثیر قرار دهد. برای‌ مثال‌ تغییر در براورد مبلغ‌ هزینه‌ مطالبات‌ مشکوک‌الوصول‌ فوراً شناسایی‌ می‌شود و تنها بر دوره‌ جاری‌ تأثیر می‌گذارد، لیکن‌ تغییر در عمر مفید براوردی‌ یک‌ دارایی‌ بر هزینه‌ استهلاک‌ دوره‌ جاری‌ و هریک از دوره‌های‌ آتی‌ باقیمانده‌ از عمر مفید دارایی‌ تأثیر دارد. اثر تغییر مرتبط‌ با دوره‌ جاری‌ در هر دو حالت‌ به عنوان‌ درآمد یا هزینه‌ دوره‌ جاری‌ و اثر تغییر در دوره‌های‌ آتی‌، در صورت‌ وجود، در همان‌ دوره‌ها شناسایی‌ می‌شود.

۳۴ .    آثار تغییر در براوردهای‌ حسابداری‌ باید تحت‌ همان‌ سرفصلهایی‌ که‌ قبلاً  در صورت‌ سود و زیان‌ انعکاس‌ می‌یافت‌ طبقه‌بندی‌ شود.

۳۵ . برای‌ قابل‌ مقایسه‌ بودن‌ صورتهای‌ مالی‌ دوره‌های‌ مختلف‌، اثر تغییر در براورد حسابداری‌ که‌ قبلاً در محاسبه‌ سود یا زیان‌ حاصل از فعالیتهای‌ عادی‌ منظور شده‌ است‌، تحت‌ عنوان‌ همان‌ قلم‌ درآمد و هزینه‌ منعکس‌ می‌گردد. هرگاه‌ درآمد یا هزینه‌ مزبور قبلاً به عنوان‌ یک‌ قلم‌ غیرمترقبه‌ تلقی‌ شده‌ باشد، اثر تغییر در براورد آن‌ نیز باید به‌ صورت‌ یک‌ قلم‌ غیرمترقبه‌ گزارش‌ شود.

۳۶ .    ماهیت‌ و مبلغ‌ تغییر در براورد حسابداری‌ که‌ دارای‌ اثر با اهمیتی‌ در دوره‌ جاری‌ است‌ یا انتظار می‌رود اثر با اهمیتی‌ در دوره‌های‌ بعد داشته‌ باشد، باید افشا گردد. در صورتی‌ که‌ تعیین‌ مبلغ‌ تغییر عملی‌ نباشد، موضوع‌ باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا شود.

تعدیلات‌ سنواتی‌

۳۷ .   تعدیلات‌ سنواتی‌ یعنی‌ اقلام‌ مربوط‌ به‌ سنوات‌ قبل‌ که‌ در تعدیل‌ مانده‌ سود (زیان‌) انباشته‌ ابتدای‌ دوره‌ منظور می‌گردد، به‌ اقلامی‌ محدود می‌شود که‌ از ” تغییر در رویه‌ حسابداری‌“ و ” اصلاح‌ اشتباه‌“  ناشی‌ گردد.

۳۸ .    اثر تعدیلات‌ سنواتی‌ باید از طریق‌ اصلاح‌ مانده‌ سود (زیان‌) انباشته‌ ابتدای‌ دوره‌ در صورتهای‌ مالی‌ منعکس‌ گردد. اقلام‌ مقایسه‌ای‌ صورتهای‌ مالی‌ نیز باید ارائه‌ مجدد شود، مگر آنکه‌ این‌ امر عملی‌ نباشد. در چنین‌ شرایطی‌ موضوع‌ باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا شود. همچنین‌ میزان‌ و ماهیت‌ اقلام‌ تشکیل‌دهنده‌ تعدیلات‌ سنواتی‌ و دلایل‌ توجیهی‌ تغییر در رویه‌ حسابداری‌ و همچنین‌ این‌ امر که‌ اقلام‌ مقایسه‌ای‌ صورتهای‌ مالی‌ ارائه‌ مجدد شده‌ است‌ (یا عملی‌ نبودن‌ ارائه‌ مجدد) باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا گردد.

 

تغییر در رویه‌ حسابداری‌

۳۹ .   یکی‌ از خصوصیات‌ کیفی‌ صورتهای‌ مالی‌ قابل‌ مقایسه‌ بودن‌ آن‌ می‌باشد. برای‌ نیل‌ به‌ این‌ خصوصیت‌، ثبات‌ رویه‌ در نحوه‌ عمل‌ حسابداری‌ طی‌ هر دوره‌ مالی‌ و نیز از یک‌ دوره‌ مالی‌ به‌ دوره‌ مالی‌ بعد ضروری‌ است‌. از اینرو، نباید در رویه‌های‌ حسابداری‌ تغییری‌ صورت‌ گیرد مگر اینکه‌ به‌ علت‌ رجحان‌ رویه‌ جدید بر رویه‌ پیشین‌، از نظر ارائـه‌ مطلوب‌تر صورتهای‌ مالی‌ واحد تجاری‌، تغییر در رویه‌ حسابداری‌ قابل‌ توجیه‌ باشد یا اینکه‌ تغییر به موجب‌ قوانین‌ آمره‌ یا استانداردهای‌ حسابداری‌ جدید، الزامی‌ شود. یکی‌ از مشخصات‌ تغییر در رویه‌ حسابداری‌ این‌ است‌ که‌ این‌ تغییر، حاصل‌ گزینش‌ بین‌ دو یا چند روش‌ حسابداری‌ است‌. چنانچه‌ معامله‌ یا رویدادهایی‌ که‌ از نظر ماهیت‌ با معاملات‌ و رویدادهای‌ قبلی‌ به روشنی‌ متفاوت‌ است‌، لزوم‌ اتخاذ یک‌ روش‌ جدید یا تعدیل‌ روش‌ موجود را ایجاب‌ کند، این‌ اتخاذ یا تعدیل‌ روش‌ تغییر رویه‌ حسابداری‌ محسوب‌ نمی‌شود.

۴۰ .   چنانچه‌ در رویه‌ حسابداری‌ تغییری‌ صورت‌ گیرد، ارقام‌ مربوط‌ به‌ سال‌ جاری‌، برمبنای‌ رویه‌ جدید منعکس‌ و ارقام‌ مقایسه‌ای‌ سنوات‌ قبل‌ نیز برمبنای‌ رویه‌ جدید ارائـه‌ مجدد می‌شود. در این‌ حالت‌، تعدیلات‌ انباشته‌ مربوط‌ به‌ سنوات‌ قبل‌، به‌ جهت‌ اینکه‌ هیچ گونه‌ ارتباطی‌ با نتایج‌ عملکرد سال‌ جاری‌ نداشته‌ است‌، نباید در تعیین‌ سود یا زیان‌ سال‌ جاری‌ دخالت‌ داده‌ شود. تعدیلات‌ مزبور باید از طریق‌ ارائـه‌ مجدد ارقام‌ سالهای‌ قبل‌ به حساب‌ گرفته‌ شود، درنتیجه‌، مانده‌ سود (زیان‌) انباشته‌ ابتدای‌ دوره‌ نیز بدین‌ ترتیب‌ تعدیل‌ خواهد شد. درصورت‌ تهیه‌ خلاصه‌ چندین‌ ساله‌ وضعیت‌ مالی‌ و عملکرد مالی‌، جهت‌ حصول‌ اطمینان‌ از اینکه‌ ارقام‌ مربوط‌ به‌ سنوات‌ قبل‌ برمبنای‌ یکنواخت‌ نشان‌ داده‌ می‌شود، ارقام‌ مزبـور معمولاً ارائـه‌ مجدد خواهد شد. اگر به‌ دلیل‌ عملی‌ نبودن‌، ارقام‌ خلاصه‌های‌
چندین‌ ساله‌، جهت‌ انعکاس‌ تغییر در رویه‌ حسابداری‌، ارائـه‌ مجدد نشود، موضوع‌ افشا می‌گردد. همچنین‌ در صورت‌ ارائـه‌ مجدد، سالهایی‌ را که‌ مورد تجدید نظر واقع‌ شده‌ است‌، باید مشخص‌ کرد. تعدیلات‌ انباشته‌ ناشی از تغییر در رویه‌های‌ حسابداری‌، همچنین‌ به عنوان‌ آخرین‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ منعکس‌ می‌شود تا اثر این‌ تعدیلات‌ برای‌ استفاده‌کنندگان‌ مشخص‌ گردد.

اصلاح‌ اشتباه‌

۴۱ .   ممکن‌ است‌ در دوره‌ جاری‌ اشتباهاتی‌ مربوط‌ به‌ صورتهای‌ مالی‌ یک‌ یا چند دوره‌ مالی‌ گذشته‌ کشف‌ گردد. این‌ اشتباهات‌ می‌تواند ازجمله‌، ناشی از موارد زیر باشد:

الف ‌.  اشتباهات‌ ریاضی‌،

ب‌ .  اشتباه‌ در بکارگیری‌ رویه‌های‌ حسابداری‌،

ج  ‌.  تعبیر نادرست‌ یا نادیده‌ گرفتن‌ واقعیتهای‌ موجود در زمان‌ تهیه‌ صورتهای‌ مالی‌،

د   .  تغییر از یک‌ رویه‌ غیر استاندارد حسابداری‌ به‌ یک‌ رویه‌ استاندارد حسابداری‌، و

ﻫ   .  موارد تقلب‌.

 

اصلاح‌ این‌ اشتباهات‌ در صورتی‌ که‌ با اهمیت‌ نباشد، در سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ جاری‌ منظور می‌گردد.

۴۲ . در مواردی‌ ممکن‌ است‌ صورتهای‌ مالی‌ منتشر شده‌ یک‌ یا چند دوره‌ قبل‌ شامل‌ اشتباهات‌ با اهمیتی‌ باشد که‌ تصویر مطلوب‌ را مخدوش‌ و در نتیجه‌ قابلیت‌ اتکای‌ صورتهای‌ مالی‌ مزبور را کاهش‌ دهد. اصلاح‌ چنین‌ اشتباهاتی‌ نباید از طریق‌ منظور کردن‌ آن‌ در سود و زیان‌ سال‌ جاری‌ انجام‌ گیرد، بلکه‌ باید با ارائـه‌ مجدد ارقام‌ صورتهای‌ مالی‌ سال‌(های‌) قبل‌ به چنین‌ منظوری‌ دست‌ یافت‌. درنتیجه‌، مانده‌ افتتاحیه‌ سود (زیان‌) انباشته‌ نیز بدین‌ ترتیب‌ تعدیل‌ خواهد شد. تعدیلات‌ سنواتی‌ ناشی از اصلاح‌ اشتباهات‌ همچنین‌ به عنوان‌ آخرین‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ منعکس‌ می‌شود.

۴۳ .   براوردهای‌ حسابداری‌ ماهیتاً عبارت‌ از تخمینهایی‌ است‌ که‌ با کسب‌ اطلاعات‌ اضافی‌ در دوره‌های‌ بعد ممکن‌ است‌ تغییر یابد. بنابراین‌ اصلاح‌ اشتباه‌ را باید از این‌گونه‌ تغییرات‌ تمیز داد. به‌ گونه‌ مشابه‌، سود یا زیانی‌ را که‌ پس‌ از مشخص‌ شدن‌ پیامد یک‌ پیشامد احتمالی‌ مورد شناخت‌ قرار می‌گیرد و براورد دقیق‌ آن‌ قبلاً  میسر نبوده‌ است‌ نمی‌توان‌ به عنوان‌ اشتباه‌ با اهمیت‌ قلمداد کرد.

تغییرات‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌

۴۴ .     صورتهای‌ مالی‌ باید تغییرات‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ را منعکس‌ کند. بخشی‌ از این‌ تغییرات‌ در گردش‌ حساب‌ سود و زیان‌ انباشته‌ مستقیماً  در ذیل‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌ انعکاس‌ می‌یابد. سایر تغییرات‌ ازجمله‌ گردش‌ حساب‌ اندوخته‌ قانونی‌، حساب‌ اندوخته‌ اختیاری‌ و حسابهای‌ مربوط‌ به‌ اقلامی‌ که‌ طبق‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مستقیماً  به‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌گردد و همچنین‌ تغییرات‌ ناشی از افزایش‌ یا کاهش‌ سرمایه‌ باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ مربوط‌ افشا شود.

۴۵ .   تغییرات‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ و ساختار آن‌ در زمره‌ مهم‌ترین‌ اقلام‌ اطلاعاتی‌ مندرج‌ در صورتهای‌ مالی‌ است‌ و از اینرو باید به‌گونه‌ای‌ مشخص‌ منعکس‌ شود. به موجب‌ این‌ استاندارد تغییرات‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ به‌ شرح‌ زیر در صورتهای‌ مالی‌ انعکاس‌ می‌یابد:

 

الف ‌.  باتوجه‌ به‌ اهمیت‌ اطلاعات‌ مندرج‌ در حساب‌ سود (زیان‌) انباشته‌، گردش‌ این‌ حساب‌، متشکل‌ از سود (زیان‌) دوره‌، سود (زیان‌) انباشته‌ ابتدای‌ دوره‌، تعدیلات‌ سنواتی‌، و هرگونه‌ مبلغ‌ انتقالی‌ از سایر سرفصلهای‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ (مجموعاً سود قابل‌ تقسیم‌)، سود سهام‌ پیشنهادی‌، مبالغ‌ انتقالی‌ به‌ اندوخته‌های‌ قانونی‌ و اختیاری‌ (مجموعاً تخصیص‌ سود)، بلافاصله‌ زیر صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌ انعکاس‌ می‌یابد.

ب‌ .  گردش‌ حساب‌ اندوخته‌ قانونی‌ و اندوخته‌های‌ اختیاری‌ تخصیص‌ یافته‌ از محل‌ سود قابل‌ تقسیم‌ و همچنین‌ گردش‌ حسابهای‌ مربوط‌ به‌ اقلامی‌ که‌ طبق‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌، مستقیماً به‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌شود (از قبیل‌ مازاد تجدید ارزیابی‌) در یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا می‌گردد.

ج‌  .  گردش‌ سایر اقلام‌ از قبیل‌ حساب‌ سرمایه‌ و صرف‌ سهام‌ در یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا می‌گردد.

 

۴۶ .   موارد خاصی‌ وجود دارد که‌ اقلامی‌ با ماهیت‌ درآمد یا هزینه‌ را که‌ قابل‌ انعکاس‌ در حساب‌ سود و زیان‌ دوره‌ است‌ طبق‌ قوانین‌ آمره‌ باید مستقیماً به حساب‌ اندوخته‌ منظور کرد. برای‌ مثال‌، اساسنامه‌ قانونی‌ برخی‌ از شرکتهای‌ دولتی‌ مقرر می‌دارد که‌ سود حاصل از فروش‌ داراییهای‌ ثابت‌ به حساب‌ اندوخته‌ سرمایه‌ای‌ یا سایر اندوخته‌های‌ غیر قابل‌ تقسیم‌ منظور گردد. به منظور انعکاس‌ اثرات‌ کلیه‌ این‌ نوع‌ اقلام‌ در صورتهای‌ عملکرد مالی‌، درآمد یا هزینه‌ مربوط‌ باید در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ منعکس‌ شود.

تاریخ‌ اجرا

۴۷ .     الزامات‌ این‌ استاندارد در مورد کلیه‌ صورتهای‌ مالی‌ که‌ دوره‌ مالی‌ آنها از تاریخ‌ ۱/۱/۱۳۸۰ و بعد از آن‌ شروع‌ می‌شود، لازم‌الاجراست‌.

مطابقت‌ با استانداردهای‌ بین‌المللی‌ حسابداری‌

۴۸ .   با اجرای‌ الزامات‌ این‌ استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ ۸  باعنوان‌ سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌، اشتباهات‌ با اهمیت‌ و تغییرات‌ در رویه‌های‌ حسابداری‌ نیز رعایت‌ می‌شود.

پیوست‌ نمونه‌ای‌ از اجزای‌ عملکرد مالی‌

شرکت‌ نمونه‌

صورت‌ سود و زیان‌ جامع

برای‌ سال‌ مالی‌ منتهی‌ به‌  ۲۹  اسفندماه‌  ۲ × ۱۳

 

 

    (تجدید ارائه‌ شده‌)
  ۲×۱۳ ۱×۱۳
  میلیون‌ ریال‌ میلیون‌ ریال‌
سود خالص‌ سال‌ ۳۷ ۷
مازاد تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تجدید ارزیابی‌ داراییهای‌ ثابت‌ ۴ ۶
سود (زیان‌) تحقق‌ نیافته‌ سرمایه‌گذاری‌ بلندمدت‌ (۳) ۷
سود جامع‌ سال‌ مالی ۳۸ ۲۰
کسر می‌شود: تعدیلات‌ سنواتی‌ (۱۰) (۱۱)
سود جامع‌ شناسایی‌شده‌ از تاریخ‌ گزارشگری‌ قبلی‌ ۲۸ ۹

 

شرکت‌ نمونه‌

صورت‌ سود و زیان‌

برای‌ سال‌ مالی‌ منتهی‌ به‌  ۲۹  اسفندماه‌  ۲ × ۱۳

 

(تجدیدارائه شده)

سال  ۱۳×۲ سال ۱۳×۱

میلیون ریال میلیون ریال میلیون ریال

فروش‌ :          
عملیات‌ درحال‌ تداوم‌ ۶۰۰       ۵۰۰
عملیات‌ متوقف‌ شده‌ ۱۷۵       ۱۹۰
      ۷۷۵   ۶۹۰
بهای‌ تمام‌ شده‌ کالای‌ فروش‌ رفته     ( ۶۲۰)   ( ۵۵۵)
سود ناخالص‌     ۱۵۵   ۱۳۵
هزینه‌های‌ اداری‌،  عمومی‌ و فروش‌     ( ۱۰۴)   ( ۸۳)
سود عملیاتی‌ :          
عملیات‌ درحال‌ تداوم‌ ۵۶       ۴۰
عملیات‌ متوقف‌ شده‌ ( ۱۵)       ۱۲
کسر می‌شود: ذخیره‌ زیان‌ عملیاتی‌ ناشی از عملیات‌ متوقف‌ شده‌ سال‌ ۱×۱۳ ۱۰       ــ
      ۵۱   ۵۲
سود ناشی از فروش‌ داراییهای‌ ثابت‌ مربوط‌ به‌ عملیات‌ درحال‌ تداوم‌     ۹   ۶
ذخیره‌ زیان‌ عملیاتی‌ که‌ قرار است‌ متوقف‌ شود(هزینه‌ استثنایی‌)     ــ   ( ۳۰)
ذخیره‌ زیان‌ ناشی از فروش‌ عملیات‌ متوقف‌ شده‌ ( ۱۷)        
کسر می‌شود : ذخیره‌ زیان‌ غیرعملیاتی‌ ناشی‌از عملیات‌ متوقف‌ شده‌سال‌ ۱×۱۳ ۲۰        
      ۳   —-
      ۶۳   ۲۸
کسر می‌شود:  هزینه‌های‌ مالی     ( ۴)   ( ۱۷)
سود ناشی از فعالیتهای‌ عادی‌ قبل‌ از مالیات‌     ۵۹   ۱۱
مالیات‌ سود فعالیتهای‌ عادی‌     ( ۱۴)   ( ۴)
سود قبل‌ از اقلام‌ غیرمترقبه‌     ۴۵   ۷
زیان‌ غیرمترقبه‌ ناشی از وقوع‌ زلزله‌ ( ۱۲)        
اثر مالیاتی‌ مربوط ۴        
خالص‌     ( ۸)  
سود خالص‌ سال‌     ۳۷   ۷
گردش‌ حساب‌ سود (زیان‌) انباشته‌          
سود خالص‌ سال‌ مالی‌

 

گردش‌ حساب‌ سود (زیان‌) انباشته‌

    ۳۷   ۷

 

 

 

 

سود انباشته‌ ابتدای‌ سال‌ ۸۷       ۸۶
تعدیلات‌ سنواتی‌ ( ۱۰)       ( ۱۱)
      ۷۷   ۷۵
انتقال‌ درآمد تحقق‌ یافته‌ از حساب‌ مازاد تجدید ارزیابی‌     ۴   ــ
سود قابل‌ تقسیم‌     ۱۲۸   ۸۲
کسر می‌شود: سود سهام‌ پرداختنی‌ ( ۸ )       ( ۱)
انتقال‌ به‌ اندوخته‌ قانونی‌ ( ۲)       ( ۱)
انتقال‌ به‌ اندوخته‌ طرح‌ و توسعه‌ ( ۴)       ( ۳)
      ( ۱۴)   ( ۵)
سود انباشته‌ در پایان‌ سال‌     ۱۱۴   ۷۷

گزارشگیری

۲۰ بازديد

گزارش های حسابداری صنعتی

گزارش های حسابداری صنعتی : موسسات تولیدی در پایان دوره مالی و یا پایان هر ماه گزارشاتی را تهیه می نمایند که باید با توجه به قوانین و مقررات بر اساس اصول و موازین حسابداری تهیه گردد ، این گزارشات جهت استفاده در برنامه ریزی های آینده و یا به منظور تجزیه و تحلیل عملکرد دورة مالی جاری تهیه می شود ، در این مقاله به توضیح بعضی از این گزارشات  می پردازیم :

 

1-گزارش مصرف مواد  :

مواد یکی از مهم ترین عوامل تشکیل دهنده بهای تمام شده محصول می باشد به همین دلیل گزارش مصرف مواد همواره مورد توجه خاص مدیران است. این گزارش را می توان در زمان های مختلف تهیه نمود.

در دایرة حسابداری صنعتی ، گزارشات ماهانة مصرف مواد از روی حواله های انبار مربو ()ط به مواد صادره به تولید که از حسابداری انبار کسب شده است ، تهیه می گردد. در دایرة حسابداری مالی که معمولاٌ گزارش سالانه تنظیم می شود ، گزارش مصرف مواد با توجه به اسناد و مدارک خرید ، صدور ، برگشتی ها ، هزینه های مربوط به خرید و با در نظر گرفتن موجودی مواد اول و آخر دوره تهیه می شود.

قبل از تهیه گزارش مواد مصرفی باید از انبار مواد ، موجودی برداری عینی به عمل آید و ارزش موجودی مواد پایان دوره با استفاده از یک روش متداول ارزیابی تعیین گردد ، ضمناً کارت های حساب انبار در این مورد کمک شایان توجهی ارائه می دهند.

مثال (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی) :

به عنوان مثال اطلاعات مربوط به مواد مصرفی در موسسة صنعتی آبنوس جهت تهیه گزارش مصرف مواد ارائه می گردد:

خرید مواد طی دوره      7.400.000 ریال    هزینة حمل مواد خریداری شده به کارخانه    100.000 ریال

برگشت از خرید و تخفیفات مواد   30.000 ریال    تخفیفات نقدی خرید مواد   20.000 ریال

ضمناً موجودی مواد اول دوره معادل مبلغ 1.250.000 ریال و موجودی مواد پایان دوره معادل مبلغ 1.350.000 ریال ارزیابی شده است.

 

گزارش مصرف مواد

موسسه صنعتی آبنوس

منتهی به تاریخ 13xx/12/29

——————————————————————————————————————————————————

موجودی مواد اول دوره                                                                    1.250.000

خرید طی دوره                                      7.400.000

اضافه می شود : هزینه حمل مواد             100.000

.                                               ——————————

بهای تمام شده مواد خریداری شده                                7.500.000

کسر می شود : برگشت از خرید مواد            30.000

تخفیفات نقدی خرید                                20.000

.                                               ——————————

جمع کسور                                                                (50.000)

.                                                                    ——————————

خرید خالص                                                                                  7.450.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد آماده برای مصرف                                               8.700.000

کسر می شود : موجودی مواد پایان دوره                                            1.350.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد مصرف شده                                                      7.350.000

.                                                                                        ——————————

 

2-گزارش تولید مواد (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی) :

 

دایرة حسابداری صنعتی در طول دوره مالی ( معمولاً در پایان هر ماه یا هر سه ماه ) اقدام به تهیة گزارش ساخت محصولات تولید شده می نمایند. این گزارش نشان گر بهای تمام شده محصولات ساخته شده در طول آن دوره می باشد. گزارش تولید به طرق مختلف تهیه می شود که فرم آن با نوع سیستم هزینه یابی در موسسات تولیدی ارتباط مستقیم دارد. ساده ترین فرم گزارش تولید از قسمت های زیر تشکیل شده است :

الف- بهای تمام شده مواد مصرفی : اطلاعات آن از کارت های حساب مواد در دایرة حسابداری انبار به دست می آید.

ب- حقوق و دستمزد مستقیم : اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد از دایرة حسابداری دستمزد به دست می آید. این دایره با توجه به کارت های اوقات کار ، کارت های حضور و غیاب و نیز به استناد خلاصه پرونده کارکنان که در دایره حقوق و دستمزد نگهداری می شود ، اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری نموده و در اختیار دایرة حسابداری صنعتی قرار می دهد.

ج- سربار ساخت : سربار ساخت بر اساس نرخ های از پیش تعیین شده ( برآوردی ) و یا هزینه های واقعی انجام شده ، محاسبه و به حساب کالای در جریان ساخت منظور می گردد.

د- موجودی ساخت کالای در جریان ساخت پایان دوره (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی): محاسبه بهای تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره بر اساس اطلاعات به دست آمده از مهندسی تولید و با توجه به نرخ های عوامل هزینه ( مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم و سربار ساخت ) ، همچنین با استفاده از یک روش ارزیابی ، محاسبه می گردد.

ضمناً ارزش موجودی مواد و موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره از حساب این موجودی ها در دفتر کل استخراج می شود و به گزارش تولید سال جاری انتقال می یابد. مجموعه عوامل فوق ، گزارش تولید یا گزارش بهای تمام شده کالای ساخته شده را تشکیل می دهد.

جهت تهیه گزارش تولید ، قسمتی دیگر از اطلاعات موسسه صنعتی آبنوس ارائه می گردد :

موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره   760.000 ریال     حقوق و دستمزد مستقیم   4.900.000 ریال

سربار ساخت شامل : مواد غیر مستقیم 165.000 ریال    دستمزد سر کارگران    95.000 ریال

بیمه های اجتماعی کارگران   343.000 ریال             هزینه استهلاک ماشین آلات    267.000 ریال

هزینه سوخت و حرارت مرکزی کارخانه  70.000 ریال

موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره معادل مبلغ 840.000 ریال می باشد ، ضمناً مواد مستقیم مصرف شده مبلغ 7.350.000 ریال است که از گزارش مصرف مواد استخراج شده است.

(در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی)

گزارش تولید مواد

موسسه صنعتی آبنوس

منتهی به تاریخ 13xx/12/29

——————————————————————————————————————————————————

موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره                                                 760.000

اضافه می شود : مواد مستقیم مصرف شده                         7.350.000

حقوق و دستمزد مستقیم                                                4.900.000

سربار ساخت :

مواد غیر مستقیم                                 165.000

دستمزد سرکارگران                              95.000

بیمه های اجتماعی کارگران                    343.000

هزینه استهلاک ماشین آلات                   267.000

هزینه سوخت و حرارت مرکزی                 70.000

.                                           ——————————

جمع سربار ساخت                                                    (940.000)

.                                                                   ——————————

جمع هزینه های ساخت طی دوره                                                       13.190.000

.                                                                                            ——————————

جمع محصول در جریان ساخت                                                            13.950.000

کسر می شود : موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره                      840.000

.                                                                                            ——————————

بهای تمام شده محصول ( بهای تولید )                                               13.110.000

.                                                                                            ——————————

 

گزارش های حسابداری صنعتی

 

3-صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی) :

 

دایره حسابداری در پایان دوره مالی و یا بنا به خواست مدیران اقدام به تهیه و تنظیم صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته می نماید. این گزارش شامل قسمت های زیر است :

الف- بهای تمام شده مواد مصرفی

ب- حقوق و دستمزد مستقیم

ج- سربار ساخت

د- موجودی کالای ساخته شده پایان دوره

قبل از تهیه صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته باید ارزش موجودی کالای ساخته شده پایان دوره ، پس از انبار گردانی عینی به یکی از روش های متداول ارزیابی موجودی ها ، تعیین شده و در صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته منظور گردد. ضمناً ارزش موجودی کالای ساخته شده اول دوره از حساب موجودی در دفتر کل استخراج می گردد.

جهت تهیه گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته ، قسمت دیگری از اطلاعات موسسه صنعتی آبنوس ارائه می گردد :

موجودی کالای ساخته شده اول دوره     2.790.000 ریال

موجودی کالای ساخته شده پایان دوره    3.400.000 ریال

(در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی)

گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته

موسسه صنعتی آبنوس

منتهی به تاریخ 13xx/12/29

——————————————————————————————————————————————————

بهای تمام شده مواد مستقیم مصرفی :

موجودی مواد اول دوره                                                                    1.250.000

خرید طی دوره                                      7.400.000

اضافه می شود : هزینه حمل مواد             100.000

.                                              ——————————

بهای تمام شده مواد خریداری شده                                7.500.000

کسر می شود : برگشت از خرید مواد          30.000

تخفیفات نقدی خرید                                20.000

.                                              ——————————

جمع کسور                                                                (50.000)

.                                                                    ——————————

خرید خالص                                                                                  7.450.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد آماده برای مصرف                                               8.700.000

کسر می شود : موجودی مواد پایان دوره                                            1.350.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد مصرف شده                                                      7.350.000

حقوق و دستمزد مستقیم                                                                4.900.000

سربار ساخت :

مواد غیر مستقیم                                 165.000

دستمزد سرکارگران                               95.000

بیمه های اجتماعی کارگران                     343.000

هزینه استهلاک ماشین آلات                    267.000

هزینه سوخت و حرارت مرکزی                  70.000

.                                              ——————————

جمع سربار ساخت                                                    (940.000)

.                                                                    ——————————

جمع هزینه های ساخت طی دوره                                                     13.190.000

.                                                                                        ——————————

جمع محصول در جریان ساخت                                                           13.950.000

کسر می شود : موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره                     840.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده کالای ساخته شده طی دوره                                       13.110.000

اضافه می شود : موجودی کالای ساخته شده اول دوره                           2.790.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده کالای آماده برای فروش                                               15.900.000

کسر می شود : موجودی کالای ساخته شده پایان دوره                           3.400.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده کالای فروش رفته                                                       12.500.000

.                                                                                        ——————————

(در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی)